Η Καρδίτσα είναι ένας τόπος με έντονες αντιθέσεις, που παντρεύει τον επιβλητικό ορεινό όγκο των Αγράφων στα δυτικά, με τον απέραντο θεσσαλικό κάμπο στα ανατολικά.
Βρίσκεται στο δυτικό άκρο του Θεσσαλικού κάμπου, χτισμένη δίπλα σε παραπόταμο του Πηνειού. Η θέση του νομού στο κέντρο της ηπειρωτικής Ελλάδας, την κατέστησε σταυροδρόμι λαών και πολιτισμών, οι οποίοι άφησαν το στίγμα τους στην περιοχή.
Η ιστορία της Καρδίτσας
Οι πρώτες ασφαλείς πληροφορίες για την ύπαρξη της Καρδίτσας ανάγονται στον 15ο αιώνα και προέρχονται από οθωμανικές διοικητικές πηγές. Το «Καρδίτσα» θεωρείται κατά μία εκδοχή παραφθορά του σλαβικού «Gradista», το οποίο σημαίνει «οριοθετημένος, οχυρωμένος τόπος», χωρίς όμως να εντοπίζεται διαχρονικά κάποια φρουριακή κατασκευή στην περιοχή. Κατά άλλη εκδοχή, η ονομασία της πόλης προέρχεται από την λέξη «καρυδιά – καρυδίτσα» που με την θεσσαλική προφορά έγινε «Καρδίτσα».
Η πρώτη αναφορά για τον οικισμό γίνεται στην τουρκική απογραφή των ετών 1454-1455, όπου αναφέρεται ως ένα μικρό χωρίο της επαρχίας Φαναρίου με 160 κατοίκους. Ο Άγγλος περιηγητής Ουίλιαμ Μάρτιν Ληκ επισκέφθηκε την πόλη το 1810. Κατά την επανάσταση του 1821, στην ευρύτερη περιοχή έδρασαν σπουδαίοι αγωνιστές, όπως ο Γεώργιος Καραϊσκάκης και ο οπλαρχηγός Κώστας Βελής.
Στις 28 Απριλίου του 1941 καταλαμβάνεται από τους Γερμανούς, ενώ στις 11 Μαρτίου 1943 η Καρδίτσα γίνεται η πρώτη ελεύθερη πόλη της Ευρώπης με τη βοήθεια των αγωνιστών του Ε.Λ.Α.Σ. Στις 10 Οκτωβρίου του 1943, ύστερα δηλαδή από 10 μήνες, η Καρδίτσα καταλαμβάνεται εκ νέου, αυτή τη φορά από τους Γερμανούς, οι οποίοι συνεχίζουν την κατοχή ως το Σεπτέμβριο του 1944. Η Αντίσταση όμως συνέχισε με μεγαλύτερη ένταση τον αγώνα, με έδρα της Κυβέρνηση του βουνού στο Πετρίλο, ενώ στη Νευρόπολη λειτουργούσε το αντάρτικο αεροδρόμιο. Δίνονται πια μάχες εκ παρατάξεως στα βουνά, στον κάμπο, ακόμη και μέσα στην πόλη, στη Ριζάβα (Ριζοβούνι), στο Τσαούσι (Γεωργικό), στο Παλιόκαστρο (Μητρόπολη), στο σταθμό Φαναρίου, με αποκορύφωμα τη «μάχη της σοδειάς». Οι Γερμανοί δε νιώθουν πια ασφαλείς στην Καρδίτσα. Η ανασφάλεια τους εξαγριώνει και προβαίνουν σε σκληρά αντίποινα στον άμαχο πληθυσμό με ομαδικές εκτελέσεις πατριωτών, καταστροφές και εμπρησμούς. Τον Αύγουστο του 1944 αρχίζει για τους Γερμανούς η αντίστροφη μέτρηση. Τα συνεχή χτυπήματα των ανταρτών, η γεωγραφική θέση της Καρδίτσας (η πόλη βρίσκεται σε μικρή απόσταση από τα Άγραφα), η κατάρρευση του Ανατολικού Μετώπου και προέλαση των Ρώσων (που δημιουργούν κίνδυνο αποκοπής των Γερμανών στα Βαλκάνια), όλα αυτά τους αναγκάζουν να εγκαταλείψουν την Καρδίτσα τις πρωινές ώρες της 2ας Σεπτεμβρίου 1944, οπότε και πάλι η πόλη, καθίσταται μία από τις πρώτες απελευθερωμένες πόλεις της χώρας από τους Γερμανούς.
Τι να δείτε
Αρχαιολογικό Μουσείο Καρδίτσας
Στην εισαγωγή της έκθεσης τον επισκέπτη υποδέχονται δύο σύγχρονες καλλιτεχνικές δημιουργίες, στο πλαίσιο της σχέσης και της επίδρασης του Χρόνου στον Χώρο και στον Άνθρωπο, ενώ για την ανάδειξη του θέματος προβάλλονται εικόνες από την περιοχή της δυτικής Θεσσαλίας . Παράλληλα εκτίθενται ευρήματα της Παλαιολιθικής περιόδου από την περιοχή της τεχνιτής λίμνης Ν. Πλαστήρα. Στη συνέχεια ο επισκέπτης έρχεται σε επικοινωνία με τις πολιτισμικές δραστηριότητες και τα τεχνουργήματα των κοινωνιών της Νεολιθικής Εποχής κατά την οποία σημαντική υπήρξε η συμβολή της δυτικής Θεσσαλίας καθώς επίσης και της Εποχής του Χαλκού.
Κάστρο του Φαναρίου
Στο γραφικότατο Φανάρι, στα μισά της διαδρομής από Καρδίτσα προς Μουζάκι, δεσπόζει το βυζαντινό Κάστρο του Φαναρίου, το μοναδικό κάστρο που σώζεται στη Θεσσαλία. Διατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση και επισκοπεί τον Θεσσαλικό κάμπο εδώ και 700 χρόνια. Η περίμετρός του είναι 230 μ. και το ύψος των τειχών του φτάνει τα 10 μ. Στο ίδιο χωριό σώζονται ερείπια από την οχύρωση της αρχαίας Ιθώμης.
Παυσίλυπο
Το πάρκο, έκτασης 50 στρεμμάτων, σχεδιάστηκε το 1901. Το Παυσίλυπο ήταν το πρώτο αστικό κοινόχρηστο πράσινο που απέκτησε η Καρδίτσα, είκοσι μόλις χρόνια μετά την προσάρτηση της Θεσσαλίας στο ελληνικό κράτος. Ονομάστηκε «Παυσίλυπον… διότι αληθώς και τας οδύνας και την θλίψιν διασκεδάζει και την λύπην παύει εκ του αέρος του καθαρίου και δροσερού και εκ του ζύθου του πινομένου αφθόνως και εκ των ασμάτων του πάνυ ευστόμου φωνογράφου». Το σημερινό αναψυκτήριο κτίστηκε στα μέσα της δεκαετίας του 50, όταν ο ανθόκηπος μετατράπηκε σε ασφαλτοστρωμένη πλατεία. Την ίδια εποχή τοποθετήθηκαν η προτομή του πρωθυπουργού Ν. Πλαστήρα και τέσσερα αγάλματα μουσών που μεταφέρθηκαν από την πλατεία Ομονοίας των Αθηνών, τα οποία σήμερα βρίσκονται στην κεντρική πλατεία: Θάλεια, Αγλαΐα, Ερατώ και Κλειώ μεταφέρθηκαν και τοποθετήθηκαν πάνω σε πέτρινα βάθρα στο αριστερό τμήμα του Παυσίλυπου.
Δημοτική Πινακοθήκη
Η Δημοτική Πινακοθήκη Καρδίτσας ιδρύθηκε το 1993. Αφορμή της ίδρυσης της Πινακοθήκης και πυρήνας της συλλογής της υπήρξε η δωρεά ολόκληρου σχεδόν του σωζόμενου έργου μιας γοητευτικής, πολύπλευρης, αν και σχεδόν άγνωστης, εικαστικής φυσιογνωμίας του Μεσοπολέμου. Η επιμέλεια ποικίλων περιοδικών εκθέσεων, ορισμένες από τις οποίες παρουσίαζαν τμηματικά τη συλλογή της Πινακοθήκης και η έκδοση καταλόγων και λευκωμάτων υπήρξαν από το ξεκίνημα πάγιες προτεραιότητές της. Στις δράσεις αυτές προστέθηκαν τα τελευταία χρόνια η έκδοση εικαστικών ημερολογίων, εκπαιδευτικά προγράμματα κ.ά..
Μουσείο Πόλης Καρδίτσας
Το τριώροφο κτήριο, εμβαδού 300 τ.μ., διαθέτει αίθουσες με μόνιμες και περιοδικές εκθέσεις, εργαστήριο συντήρησης, βιβλιοθήκη-αναγνωστήριο και θάλαμο ψηφιακής επεξεργασίας ήχου και εικόνας. Στο ισόγειο εκτός από την υποδοχή-ενημέρωση των επισκεπτών, το πωλητήριο και τη «μικρή βιβλιοθήκη» (Η/Υ για πρόσβαση στο ίντερνετ, υποδομή ανάγνωσης μικροφωτογραφημένων εφημερίδων, τοπικές ιστορικές εκδόσεις) φιλοξενούνται εκδηλώσεις για περιορισμένο κοινό, σεμινάρια και εκπαιδευτικά προγράμματα.
Δημοτική Αγορά Καρδίτσας
Το κτίριο της Δημοτικής Αγοράς Καρδίτσας κατασκευάστηκε το χρονικό διάστημα 1925 – 1930. Το σημερινό κτίριο είναι ένα από τα τελευταία έργα της εταιρίας Hennebique Francois του Coignet, η οποία κατασκεύασε αναρρίθμητα έργα από σκυρόδερμα και γυαλί σ’ ολόκληρη την Ευρώπη. Το κτίριο τοποθετήθηκε στον ιστό της πόλης με καθαρά πολεοδομικά κριτήρια, καταλαμβάνοντας τον ελεύθερο χώρο μιας πλατείας όπου από παράδοση δεκαετιών γίνονταν η λαϊκή αγορά, στην καρδιά ακριβώς της εμπορικής ζωής της πόλης.
![]()
Λίμνη Πλαστήρα
Λίμνη ΠλαστήραΗ Λίμνη Πλαστήρα είναι λίμνη που βρίσκεται στο οροπέδιο της Νεβρόπολης. Είναι τεχνητή λίμνη, και το επίσημό της όνομα είναι λίμνη Ταυρωπού. Σχηματίστηκε το 1959 με την ολοκλήρωση του φράγματος στο νότιο άκρο της επί της αρχής του ποταμού Ταυρωπού ή Μέγδοβα, η δε ιδέα για την κατασκευή της αποδόθηκε στον στρατιωτικό και πολιτικό Νικόλαο Πλαστήρα. Περιέχει 400 εκατ. κυβικά μέτρα νερού, έχει μέγιστο μήκος 12 km, μέγιστο πλάτος 4 km, η συνολική της επιφάνεια είναι 24 km2, ενώ το μέγιστο βάθος της είναι γύρω στα 60 m και το ανώτατο υψόμετρο της είναι 750 m. Τα τελευταία χρόνια έχει αξιοποιηθεί και τουριστικά, με αρκετές δραστηριότητες πάνω και γύρω από τη λίμνη.
H Κοιμωμένη των Αγράφων
Η ξακουστή “Κοιμωμένη των Αγράφων” σχηματίζεται από τις κορυφές Πέντε Πύργοι, Φλυντζάνι, Πλάκα, Μπορλέρο και αποτελεί τον πιο χαρακτηριστικό ορεινό σχηματισμό. Οι κορυφογραμμές των Αγράφων σχηματίζουν τη μορφή μιας γυναίκας που κοιμάται. Είναι μοναδικό φυσικό μνημείο που η μορφή της είναι ορατή από ολόκληρο σχεδόν τον κάμπο
Η σπηλιά του Γεώργιου Καραϊσκάκη
Βρίσκεται κοντά στο μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου στο Μαυρομμάτι του Δήμου Μουζακίου, όπου σύμφωνα με την παράδοση, εκεί γεννήθηκε «ο γιος της καλογριάς», ο στρατηγός Γεώργιος Καραϊσκάκης, εξέχουσα προσωπικότητα με σημαντική προσφορά στον αγώνα του ’21. Βρίσκεται 7 χιλ. πάνω από το Μαυρομμάτι στο βουνό και η προσέγγιση των επισκεπτών γίνεται από ασφαλτοστρωμένο δρόμο και με μεγάλα τουριστικά λεωφορεία. Στο μουσείο Γεωργίου Καραϊσκάκη στο Μαυρομμάτι εκτίθενται σπάνια εκθέματά μεταξύ αυτών και προσωπικά αντικείμενα του ήρωα.
Extra Tip: Μην χάσετε την ευκαιρία να επισκεφτείτε το υπέροχο χωρίο των Αγράφων. Το Ανθοχώρι με τα άγρια ψηλά βουνά, τα κρυμμένα μονοπάτια, τα τοξωτά γεφύρια πάνω από ορμητικά ποτάμια και τα φαράγγια με πέτρινες όχθες μέσα στα πλατάνια! Για περισσότερες πληροφορίες δείτε εδώ
Τι να κάνετε
Η λίμνη Πλαστήρα έχει αναδειχθεί σε έναν από τους πιο οργανωμένους προορισμούς εναλλακτικού τουρισμού στην Ελλάδα. Ένα πλήθος από σχετικές εταιρείες και club προσφέρουν στον επισκέπτη ποικιλία δραστηριοτήτων, μέσω των οποίων μπορεί να γνωρίσει και να χαρεί καλύτερα την ομορφιά και την μοναδική αξία της αγραφιώτικης φύσης: ιππασία, κανόε & καγιάκ, ορεινή ποδηλασία, σκοποβολή & τοξοβολία
και φυσικά κολύμπι.
Οι πεζοπορικές διαδρομές στα δάση των Αγράφων είναι άπειρες. Δίπλα στην λίμνη Πλαστήρα υπάρχει το θαυμάσιο Εκπαιδευτικό δάσος Μπελοκομίτη με έξι οικολογικά μονοπάτια και το καταπληκτικό Παρατηρητήριο, που επισκοπεί την λίμνη.
Η ορειβασία είναι συνώνυμη με τα Άγραφα. Σύντομες ή πολύωρες πορείες, εύκολες ή δύσκολες διαδρομές, όλες προσφέρουν μοναδικές αισθητικές εμπειρίες. Στην περιοχή της λίμνης Πλαστήρα υπάρχουν τρία ορειβατικά καταφύγια· το ορειβατικό καταφύγιο Αγράφων στην θέση Καραμανώλη, το καταφύγιο Ελατάκου στο δάσος Μπελοκομίτη και το καταφύγιο του Ορειβατικού-Χιονοδρομικού Ομίλου Καρδίτσας. Τα μονοπάτια είναι καλά οργανωμένα και ενημερωμένα. Το χωριό της Φυλακτής είναι επίσης εξαιρετική αφετηρία ορειβατικών μονοπατιών.
Κοντά στο Μουζάκι, όπως πάμε για την Πορτή, υπάρχουν οργανωμένα αναρριχητικά πεδία με πολλές, καλές διαδρομές. Τα φαράγγια των Αγράφων είναι εξαιρετικές διαδρομές για διάσχιση, ενώ ο Αχελώος, στο δυτικό άκρο της Αργιθέας, στα σύνορα με τα Τζουμέρκα, προσφέρει πεδίο δράσης στους έμπειρους φίλους του καγιάκ. Τέλος, οι λάτρεις της τετρακίνησης θα βρούνε στους ατελείωτους ορεινούς δρόμους των Αγράφων την καλύτερη πίστα στην Ελλάδα.
Τι να δοκιμάσετε
Χωριάτικα λουκάνικα με πράσο, «πλαστός», «μπατζίνα» και άλλες παραδοσιακές θεσσαλικές πίτες, πλούσια τυριά και χειροποίητα ζυμαρικά, είναι κάποιες μόνο από τις γαστρονομικές εμπειρίες που μπορείτε να γευτείτε εδώ. Όπως και στις περισσότερες ορεινές περιοχές, η κουζίνα της Καρδίτσας βασίζεται κυρίως στο κρέας, ενώ οι χορτοφάγοι μπορούν να επιλέξουν πιάτα με φρέσκο σολομό ή ντόπια πέστροφα. Για επιδόρπιο, μην ξεχάσετε να δοκιμάσετε το παραδοσιακό τοπικό γλυκό «ρετσέλι» που φτιάχνεται από κολοκύθι και μούστο. Επίσης, η Καρδίτσα φημίζεται και για το τσίπουρό της. Μην χάσετε οπότε την ευκαιρία να δοκιμάσετε ντόπιο τσίπουρο σε κάποιο από τα ουζερί της πόλης.
Η Καρδίτσα θα ενθουσιάσει όλους όσους θέλουν να αποφύγουν τον συνωστισμό και όσους ψάχνουν μέρη απρόσμενα και θαυμαστά, για να περάσετε ήσυχα τις διακοπές σας!
Ένας τόπος γεμάτος ιστορία και πλούσια βλάστηση!
