Χτισμένη στις πλαγιές του Σμόλικα, σε υψόμετρο περίπου 1.600 μέτρων η ονομαστή Σαμαρίνα, το ιδιαίτερο βλαχοχώρι στα σύνορα Ηπείρου και Δυτικής Μακεδονίας, θεωρείται ένα από τα πιο «ψηλά» χωριά όχι μόνο της Ελλάδας αλλά και των Βαλκανίων.
Είναι ίσως το γνωστότερο από όλα τα χωριά της περιοχής και θεωρείται ότι το χωριό δημιουργήθηκε από κατοίκους του χωριού Πραιτώρι Θεσσαλίας.
Το 1560 η Σαμαρίνα φαίνεται από έγγραφα να κατοικείται ήδη και σε έγγραφα του 16ου και 17ου αιώνα αναφέρεται ως Santa Maria de Praitoria. Η προέλευση του ονόματος έχει δύο εκδοχές. Η πρώτη θέλει να προέρχεται από τη λέξη σαμάρι, ενώ η δεύτερη, και πιο πιθανή, να προέρχεται από τη σύντμηση των λέξεων Santa Maria, που στα βλάχικα είναι Sta Maria, μετεξελίχθηκε σε Sta Marina και κατέληξε Σαμαρίνα. Είναι κατεξοχήν κτηνοτροφικό χωριό και άκμασε στα τέλη του 19ου αιώνα.
Από τη Σαμαρίνα καταγόταν πλήθος αγωνιστών του 1821, και μάλιστα 120 άτομα από τη Σαμαρίνα συμμετείχαν στην αντίσταση του Μεσολογγίου, και μάλιστα ήταν στην εμπροστοφυλακή κατά την έξοδο, έχοντας και τα περισσότερα θύματα από τα πυρά των Οθωμανών. Μάλιστα για τους 33 που επέζησαν της εξόδου γράφτηκε το γνωστό παραδοσιακό τραγούδι “Παιδιά της Σαμαρίνας”.
Σήμερα στο χωριό θα βρείτε πλήθος ξενοδοχείων και εστιατορίων καθώς η τουριστική κίνηση είναι αυξημένη όλο το χρόνο και κυρίως κατά τη διάρκεια του Δεκαπενταύγουστου όπου οι επισκέπτες φτάνουν μέχρι και τους 3000.
Τι να δείτε στη Σαμαρίνα και στα πέριξ
Ακριβώς πάνω από τον οικισμό βρίσκεται το πανέμορφο δάσος της Κιούριστα, ενώ διάφορα χορτολίβαδα περιστοιχίζουν το χωριό με τις κεραμοσκεπές και τις ολάνθιστες αυλές. Μέσα στο δάσος της Κιούριστα, βρίσκεται η πηγή «της κυράς» με το δροσερό ολοκάθαρο νερό της.
Η Σαμαρίνα είναι ιδανική βάση για να βολτάρετε στο φαράγγι της Πορτίτσας, με τα τοξωτά γεφύρια της Πορτίτσας, της Λιάτισσας (ή του Κλέφτη ) και του Κατσογιάννη (ή Μύλου ).
ΝΔ του χωριού, το επιβλητικό ρέμα της Βάλια Κίρνα κλέβει τις εντυπώσεις, και ο δασικός δρόμος οδηγεί σε σημεία όπου το ρέμα από το Σμόλικα σχηματίζει καταρράκτες. ΝΑ, στους πρόποδες του Σμόλικα, θαυμάστε τη Δρακολίμνη, αλλά και τον μεγάλο καταρράκτη Απα Σπιντζουριάτα-που σημαίνει κρεμαστό νερό- τα νερά του οποίου πέφτουν στη χαράδρα της Βάλια Κίρνα.
Σε απόσταση 7 χιλιομέτρων νότια του χωριού, μέσα στο δάσος, αξίζει να επισκεφτείτε το μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής, βυζαντινού ρυθμού, κτίσμα του 1713. Το μοναδικό ξυλόγλυπτο τέμπλο και οι τοιχογραφίες του είναι θαυμάσια. Πολύ κοντά βρίσκεται και η εκκλησία του Σωτήρα, κτίσμα του 1813, αγιογραφημένος από ντόπιους τεχνίτες. Σύμφωνα με μαρτυρίες, η παλιά θέση της Σαμαρίνας βρισκόταν σε αυτό το σημείο, ενώ το μοναστήρι και η εκκλησία συναποτελούσαν τους ναούς του χωριού.
Επίσης εντυπωσιακός και ο ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου με το φυτρωμένο δέντρο στη στέγη του!
Μην παραλείψετε να δοκιμάσετε τις τοπικές σπεσιαλιτέ. Γίδα βραστή,πρόβειο κεμπάπ, κοκορέτσι και χωριάτικα λουκάνικα. Μη ξεχάσετε να πιείτε τσίπουρο και ρετσίνα!
Extra Tip: Η Σαμαρίνα βρίσκεται σε απόσταση 50 χιλιομέτρων από τα Γρεβενά και 15 χιλιομέτρων από το χιονοδρομικό κέντρο της Βασιλίτσας.
