Μόλις αρχίζει να σουρουπώνει στη Δράμα, παραμονή της Αγίας Βαρβάρας, από κάθε δρόμο της πόλης, μέσα από τις γειτονιές, ξεχύνονται γονείς με παιδιά, ομάδες παιδιών από συλλόγους και σχολεία, παρέες φίλων.
Η πολιούχος Αγία Βαρβάρα και το έθιμο με τα καρβάκια
Όλοι έχουν έναν προορισμό: τις πηγές της Αγίας Βαρβάρας, τα νερά της Αγίας Βαρβάρας, τη λίμνη της Αγίας Βαρβάρας.
Όπως κι αν ονομάσεις το υδάτινο φυσικό πάρκο, που τιμάται στη μνήμη της προστάτιδας και πολιούχου της ακριτικής αυτής πόλης στην Ανατολική Μακεδονία, η ουσία είναι μία.
Η τήρηση ενός εθίμου που χάνεται στο βάθος του χρόνου. Ενός εθίμου που συνοδεύουν θρύλοι και παραδόσεις που χάνονται στα βάθη της ιστορίας και έχει τις ρίζες του στην περίοδο της Τουρκοκρατίας.
Κάθε χρόνο τέτοια μέρα, παραμονή της μεγάλης αυτής γιορτής, τα νερά των πηγών της Αγίας Βαρβάρας, που σχηματίζουν μια μικρή λίμνη μέσα σε μια κατάφυτη έκταση, μπροστά στην ομώνυμη εκκλησία της Αγίας, δέχονται εκατοντάδες χάρτινα καραβάκια, φορτωμένα με τις δεκάδες ευχές των παιδιών που τα κατασκεύασαν.
Είναι τα περίφημα καραβάκια των ευχών, που αυτό το βράδυ θα πλεύσουν στα νερά της λίμνης δημιουργώντας μια πανέμορφη εικόνα, γεμάτη νοσταλγία και συγκίνηση.
Παιδιά κάθε ηλικίας όλες τις προηγούμενες μέρες κατασκεύασαν με πολλή όρεξη, μεράκι και προπάντων φαντασία το δικό τους μικρό ή μεγάλο καράβι από ανακυκλωμένα υλικά.
Έγραψαν επάνω την ευχή τους, το στόλισαν με πολύχρωμες ζωγραφιές, ελληνικές σημαίες και ξύλινες κατασκευές, του έβαλαν κεράκια και το έριξαν στα νερά της λίμνης για ένα ταξίδι γεμάτο ελπίδες και προσδοκίες.
Να πραγματοποιηθούν οι ευχές τους, να διατηρηθεί το έθιμο, να μείνουν ζωντανές οι παραδόσεις των προγόνων.
Η αναβίωση του εθίμου
Κάθε χρόνο γύρω από τα νερά της Αγίας Βαρβάρας οι γενιές θα συνομιλήσουν μεταξύ τους.
Τα παιδιά, οι γονείς, οι παππούδες και οι γιαγιάδες.
Όλοι παρόντες, για να αναβιώσουν το έθιμο αυτό που χάνεται στη μακρά ιστορική παράδοση της Δράμας.
Είναι αυτή η ανάγκη να επικοινωνήσουν με την ιστορία τους, με το παρελθόν τους, που μαζεύει γύρω από τα νερά των πηγών όλους τους Δραμινούς.
Τα καραβάκια των ευχών τα τελευταία χρόνια έχουν μετατραπεί σε μια μεγάλη γιορτή, σε ένα μικρό πανηγύρι με επίκεντρο τον περικαλλή μικρό ναό της Αγίας, που και φέτος δέχτηκε χιλιάδες πιστούς, προκειμένου να προσκυνήσουν την εικόνα και τα λείψανά της.
Φέτος η μητέρα φύση φρόντισε και με το παραπάνω, ώστε η μικρή λίμνη να είναι πλήρης ύδατος, αφού οι έντονες βροχοπτώσεις όλων των προηγούμενων ημερών κατέβασαν μεγάλες ποσότητες νερού στις πηγές που βρίσκονται μέσα στο πάρκο.
Όσα από τα καραβάκια καταφέρουν να ταξιδέψουν μέχρι το κέντρο της λίμνης θα φωτίσουν έστω κι αμυδρά τα θεμέλια του παλαιού ιστορικού ναού, που βρίσκονται στο μέσον των πηγών.
Ο θρύλος που τυλίγει τις πηγές
Σύμφωνα πάντα με το λαϊκό θρύλο που τυλίγει τις πηγές της πόλης, όταν το 1830 η Δράμα κατακτήθηκε από τους Τούρκους, το παλαιό εκκλησάκι της Αγίας Βαρβάρας γκρεμίστηκε για να χτιστεί στη θέση του ένα τζαμί. Τα σχέδια των κατακτητών όμως άλλαξαν ανήμερα της γιορτής.
Η περιοχή πλημμύρισε με νερό, κι έτσι το τζαμί δε χτίστηκε ποτέ. Από τότε η Αγία Βαρβάρα έγινε η πολιούχος της Δράμας, και ακριβώς απέναντι από τη λίμνη, με τα θεμέλια της παλαιάς εκκλησίας στα σπλάχνα της, χτίστηκε η καινούρια εκκλησία, που αφιερώθηκε στην αγία που έσωσε το εκκλησάκι της.
Οι ρίζες του εθίμου
Όσο για το έθιμο με τα καραβάκια των ευχών, υπάρχουν δύο εκδοχές: σύμφωνα με την πρώτη, την παραμονή της Αγίας Βαρβάρας, μετά τη λιτανεία, ο κόσμος έστελνε στο βυθισμένο εκκλησάκι το κεράκι του για την Αγία πάνω σε ένα σανίδι από ξύλο.
Η δεύτερη εκδοχή βασίζεται στο ότι η Αγία Βαρβάρα ήταν και προστάτιδα των ελεύθερων κοριτσιών. Έτσι, όλα τα ελεύθερα κορίτσια στις 3 Δεκεμβρίου, κατά τη διάρκεια της ακολουθίας του εσπερινού και μόλις σκοτείνιαζε, έβαζαν τα κεράκια τους πάνω σε σανίδες ξύλου και μαζί με μια ευχή τα έστελναν στο βυθισμένο εκκλησάκι της Αγίας Βαρβάρας.
Η πορεία της σανίδας στη λίμνη έδειχνε αν η ευχή θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί.
Αν το κεράκι έσβηνε θεωρούνταν αποτυχία, αλλά η ελπίδα έμενε, καθώς το επόμενο πρωί όλα τα κορίτσια κατέφθαναν και πάλι στη λίμνη για να πλυθούν με το νερό που η Αγία Βαρβάρα είχε αγιάσει το προηγούμενο βράδυ.
Σε κάθε περίπτωση, η γιορτή της Αγίας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ιστορία της πόλης και των ανθρώπων της.
Και φέτος, εκατοντάδες μικροί και μεγάλοι, κρατώντας τα καραβάκια τους στα χέρια, διέσχισαν την πόλη φθάνοντας μέχρι τις πηγές.
Εκεί, μέσα στο κατάφυτο και μοναδικής φυσικής ομορφιάς πάρκο, όπου δεσπόζει επιβλητικά η παλαιά καπναποθήκη της οικογένειας Spierer, που πλέον μεταμορφώθηκε σε έναν πανέμορφο χώρο φιλοξενίας, στήνεται ένα εντυπωσιακό σκηνικό με πρωταγωνιστές τους ανθρώπους.
Είναι αυτοί οι άνθρωποι που ζωντανεύουν με ευλάβεια τα έθιμα, κρατούν ζωντανές τις παραδόσεις, ταξιδεύοντας στο χθες με τα χάρτινα καραβάκια, αλλά προσδοκώντας ένα καλύτερο αύριο.
Πηγή πληροφοριών: ΑΠΕ – ΜΠΕ
