Το σπίτι όπου έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του ο Αλεξανδρινός ποιητής Κωνσταντίνος Καβάφης (1863 – 1933), βρίσκεται στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, στον αριθ. 4 της οδού Κ. Καβάφη, όπως μετονομάστηκε πρόσφατα προς τιμήν του ποιητή η πρώην οδός Σαρμ ελ Σέιχ (Sharm el-Sheikh).
Ένα σπίτι γεμάτο ιστορία
Όσο ζούσε στο σπίτι αυτό ο Καβάφης, ο δρόμος μπροστά στο σπίτι του ονομαζόταν οδός Λέψιους (Lepsius), από το όνομα του Γερμανού αιγυπτιολόγου Ρίχαρντ Λέψιους (1851 – 1915). Το 1907, ο Καβάφης μετακόμισε από την οδό Ροζέτας, όπου ζούσε, στο δεύτερο όροφο της τριώροφης πολυκατοικίας της οδού Λέψιους, σ’ ένα τμήμα της πόλης όπου ζούσαν πολλοί Έλληνες.
Το σπίτι του Καβάφη, στο τμήμα αυτό της οδού Λέψιους που το ονόμαζαν «Μασσαλία», βρισκόταν στην πολύ κακόφημη συνοικία Αταρίν (Attarin), αλλά στο σπίτι του Καβάφη «είχαν πάντα ζήσει καθώς πρέπει άνθρωποι». Στο ισόγειο του σπιτιού λειτουργούσε για πολλά χρόνια ένας οίκος ανοχής. Και οι πόρνες, όπως διηγούταν ο Καβάφης, ήταν πολύ ευγενικές μαζί του.
Απέναντι από το σπίτι του Καβάφη ήταν το ελληνικό νοσοκομείο και στην άλλη γωνία το ελληνορθόδοξο πατριαρχείο του Αγίου Σάββα, αλλά και συγκεντρωμένοι οι οίκοι ανοχής της πόλης. Ο Καβάφης συνήθιζε να λέει:
“Πού θα μπορούσα να ζήσω καλύτερα; Κάτω από μένα ο οίκος ανοχής θεραπεύει τις ανάγκες της σάρκας. Κι εκεί είναι η εκκλησία όπου συγχωρούνται οι αμαρτίες. Και παρακάτω το νοσοκομείο, όπου πεθαίνουμε”.
Το σπίτι του Καβάφη στην πολυκατοικία της οδού Λέψιους ήταν ένα διαμέρισμα με μπαλκόνι στο δεύτερο πάτωμα του κτιρίου, που κάποτε πρέπει να είχε όψη επιβλητική. Από τις πέντε μέχρι τις οκτώ τα βράδια, ο Καβάφης δεχόταν στο κόκκινο σαλόνι του σπιτιού τους φίλους του κι ανάμεσά τους πολλούς επισκέπτες από την Ελλάδα. Στο διαμέρισμα υπήρχαν αντικείμενα που ανήκαν στην οικογένεια του ποιητή: παλιά ξυλόγλυπτα, βελούδινες πολυθρόνες, τραπεζάκια με ψηφιδωτό φίλντισι, μεταξωτά μαξιλάρια και πορσελάνινες λάμπες πάνω σε μαρμάρινα τραπέζια. Παντού στους τοίχους υπήρχαν οικογενειακά πορτρέτα.
Ο Καβάφης πέθανε στο σπίτι αυτό στις 2 η ώρα το πρωί της 29ης Απριλίου 1933, ημέρα των γενεθλίων του, σε ηλικία 70 χρονών. Η κηδεία του έγινε το απόγευμα της ίδιας ημέρας από τη γειτονική εκκλησία του Αγίου Σάββα και ενταφιάστηκε στον οικογενειακό τάφο του ελληνικού νεκροταφείου.
Το Μουσείο Καβάφη
Μετά το θάνατο του Καβάφη το 1933, το διαμέρισμά του στην οδό Λέψιους μετατράπηκε για ένα διάστημα σε φθηνό πανδοχείο, την Πανσιόν Αμίρ. Το 1991, ο Κωστής Μοσκώφ, ως μορφωτικός σύμβουλος της Πρεσβείας της Ελλάδος στην Αίγυπτο, πρωτοστάτησε για τη μετατροπή του σπιτιού του Καβάφη σε μουσείο. Το Μουσείο Καβάφη, αφιερωμένο στη ζωή και το έργο του ποιητή, εγκαινιάστηκε και άνοιξε για το κοινό στις 16 Νοεμβρίου 1992.
Αν και τα έπιπλα του ποιητή, που βρίσκονταν στο διαμέρισμά του, πουλήθηκαν από τους κληρονόμους του, έχουν ανακατασκευαστεί με τη βοήθεια φωτογραφιών. Η προσωπική βιβλιοθήκη του Καβάφη διασώθηκε ανέπαφη από τον καθηγητή Γεώργιο Σαββίδη.
Μια αίθουσα του μουσείου είναι αφιερωμένη σε έναν άλλο Αλεξανδρινό συγγραφέα, το Στρατή Τσίρκα. Το Μουσείο Καβάφη λειτουργεί υπό την αιγίδα του πολιτιστικού τμήματος της Ελληνικής Πρεσβείας στο Κάιρο και είναι ανοικτό για το κοινό.
Ο επισκέπτης μπορεί να ακούσει απαγγελίες ποιημάτων του, να δει προσωπικά του αντικείμενα, φωτογραφίες από τη ζωή του, τη διαθήκη του, το υπνοδωμάτιο καθώς και το γραφείο του. Στο Μουσείο Καβάφη διατηρείται σπάνιο βιβλιογραφικό υλικό αλλά και μεταφράσεις της ποίησης του Καβάφη σε 20 γλώσσες.
Η είσοδος στο Μουσείο ήταν δωρεάν μέχρι το 2014. Σήμερα κοστίζει το αμελητέο ποσό των 15 λιρών Αιγύπτου, ενώ για τους μαθητές η τιμή μειώνεται ακόμη περισσότερο, στις 5 λίρες.
Πως να πάτε στην Αλεξάνδρεια
Το αεροδρόμιο της Αλεξάνδρειας βρίσκεται περίπου 48 km μακριά από το κέντρο της πόλης οπότε μπορείτε να πάτε απευθείας. Ωστόσο μία καλή ιδέα είναι να τη συνδυάσετε και με μία επίσκεψη στο Κάιρο. Κλείστε θέσε με την Egypt Air και ξεκινήστε την εξερεύνηση!
