Το λιγνιτωρυχείο Αλιβερίου βρίσκεται 4 χιλιόμετρα βόρεια της πόλης, κοντά στο χωριό Άγιος Λουκάς σε μία καταπράσινη τοποθεσία. Με περίπου 6300 τ.μ. και των κτιρίων 1200 τ.μ., αποτελεί έναν σημαντικό χώρο για την περιοχή στον οποίο υπάρχει και το Μουσείο της ΔΕΗ.
Η ιστορία εξόρυξης λιγνίτη και το λιγνιτωρυχείο Αλιβερίου
Να σημειωθεί ότι τα λιγνιτωρυχεία, κυρίως της ΔΕΗ και δευτερευόντως ιδιωτών, στις περιοχές Αλιβερίου, Κοζάνης – Πτολεμαΐδας – Φλώρινας και Μεγαλόπολης εξασφάλισαν, από το έτος 1955 και για μια περίοδο 65 ετών περίπου, τον λιγνίτη, σημαντικό για την ελληνική οικονομία ενεργειακό καύσιμο, στον οποίο βασίστηκε ο εξηλεκτρισμός της χώρας από την ίδρυση της Επιχείρησης.
Η πρώτη σοβαρή προσπάθεια για την εκμετάλλευση λιγνιτικών κοιτασμάτων στη χώρα ξεκίνησε στο Αλιβέρι (Εύβοια) το έτος 1873. Οι επιφανειακές και υπόγειες εγκαταστάσεις εξόρυξης καταστράφηκαν το έτος 1897, εξαιτίας πλημμύρας. Η εκμετάλλευση ξανάρχισε μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Το έτος 1922, η ετήσια παραγωγή έφθασε τους 23.000 τόνους και διατηρήθηκε έως το έτος 1927. Το επόμενο έτος έπαυσε προσωρινά η λειτουργία των ορυχείων για οικονομικούς λόγους.
Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η ανάγκη εξηλεκτρισμού της χώρας οδήγησε στην απόφαση κατασκευής ατμοηλεκτρικού σταθμού στο Αλιβέρι. Στις 19 Μαΐου 1951 υπεγράφη σύμβαση μεταξύ της ΔΕΗ και του Γερμανικού οίκου PH.HOLZMANN A.G, υπεργολάβου της εταιρείας PIERCE MANAGEMENT INC σύμφωνα με την οποία θα εκτελούσε τις εργασίες για τις επιφανειακές εγκαταστάσεις στο Λιγνιτωρυχείο Αλιβερίου καθώς και τη διάνοιξη και όρυξη φρεάτων βάθους 115 μέτρων, στοών μήκους 1.750 μέτρων και υπόγειου αντλιοστασίου.
Επίσημα η ελληνική διοίκηση της ΔΕΗ ανέλαβε τη διεύθυνση του Λιγνιτωρυχείου την 21η Μαΐου 1954. Έκτοτε ξεκίνησε η συστηματική και εντατική εκμετάλλευση των λιγνιτικών κοιτασμάτων τόσο με υπόγειες όσο και με επιφανειακές εξορύξεις σε μία επιφάνεια έκτασης 1.700 περίπου στρεμμάτων, με την εγκατάσταση εξοπλισμού και μηχανημάτων και την εφαρμογή μεθόδων και σχετικής τεχνολογίας, πρωτοποριακών και μοναδικών για την εποχή εκείνη στον ελλαδικό χώρο, δημιουργώντας έτσι το πρώτο παραγωγικό σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας.
Το 1981 ολοκληρώθηκε η υπόγεια εκμετάλλευση του λιγνίτη και λίγο αργότερα, το 1988, περατώθηκαν και οι εργασίες επιφανειακής εκμετάλλευσης, η οποία είχε ξεκινήσει το 1975. Συνολικά από τα υπόγεια έργα του Ορυχείου Αλιβερίου εξορύχθηκαν 14,7 εκ.τόνοι και από την επιφανειακή εκμετάλλευση 3,9 εκ. τόνοι λιγνίτη.
Το λιγνιτωρυχείο σήμερα και το Μουσείο
Όπως αναφέραμε, σήμερα, στο παλιό Ορυχείο και στον ΑΗΣ Αλιβερίου λειτουργεί Μουσείο, στο οποίο αποτυπώνεται όλη η ιστορία της πόλης, η οποία είναι ταυτισμένη με την εξόρυξη λιγνίτη. Το Μουσείο είναι ένα ταξίδι στο παρελθόν, παλαιότερο και πρόσφατο, όχι μόνο του Αλιβερίου αλλά και της ενεργειακής και βιομηχανικής εξέλιξης της Ελλάδας.
Ανάμεσα στα πολλά εκθέματα υπάρχουν εργαλεία και μηχανήματα που χρησιμοποιούνταν για την εξόρυξη, ποικίλα είδη εξοπλισμού (όπως το κλουβί όπου έβαζαν τα καναρίνια και οι συσκευές οξυγόνου), αλλά και σημαντικό φωτογραφικό αρχείο που αναβιώνει τη δουλειά των λιγνιτωρύχων, τις γραμμές μεταφοράς, καθώς και τις διαφορετικές φάσεις λειτουργίας του Ορυχείου. Το φωτογραφικό αρχείο είναι πραγματικά εντυπωσιακό και αποτελεί την πραγματική απεικόνιση μιας ολόκληρης εποχής. Ανεκτίμητης αξίας είναι και το διοικητικό αρχειακό υλικό του Ορυχείου. Από την έκθεση ξεχωρίζουν ακόμα οι παλιές αφίσες με οδηγίες ασφαλείας, ο εξοπλισμός των ιατρείων αλλά και τα κομμάτια λιγνιτικών πετρωμάτων.
Η επίσκεψη στο Μουσείο Λιγνίτη στο Αλιβέρι, που αποτελεί ένα από τα ελάχιστα μουσεία βιομηχανικής αρχαιολογίας στην Ελλάδα, αποτελεί πραγματική εμπειρία. Οι υπεύθυνοι της ΔΕΗ θα σας καλωσoρίσουν και θα σας ξεναγήσουν ενημερώνοντας σας για όλα σχετικά με την εξόρυξη λιγνίτη.
πληροφορίες και φωτο από amazingevia.com, dei.gr
