Μεγάλη Παρασκευή στις Κυκλάδες: Έθιμα και παραδόσεις

286

Πως είναι η Μ. Παρασκευή στα νησιά των Κυκλάδων; Διαβάστε παρακάτω και ταξιδέψτε μέσα από έθιμα, παραδόσεις, εικόνες, αρώματα…

Στη Σαντορίνη ξεκινώντας από νωρίς το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής, δεκάδες παιδιά τοποθετούν σε ταράτσες, μπαλκόνια, δρόμους, αλλά και στα τείχη του μεσαιωνικού κάστρου χιλιάδες «τενεκεδάκια». Πρόκειται για αυτοσχέδια λυχνάρια που καίνε παραφινέλαιο και μόλις πέσει το σκοτάδι και λίγο πριν την έναρξη της περιφοράς του Επιταφίου, ανάβουν και προσδίδουν μαγική ατμόσφαιρα στο νησί.

Στην Αμοργό, τη Μεγάλη Παρασκευή το απόγευμα προσφέρονται ψωμί, ελιές και νηστίσιμα γλυκά σε κατοίκους και επισκέπτες. Το ίδιο βράδυ, κατά την περιφορά του Επιταφίου στα χωριά, οι γυναίκες, από τις πόρτες και τα παράθυρα των σπιτιών, ραίνουν τον κόσμο με κολόνιες και αρώματα.

Στα Κουφονήσια τη Μεγάλη Πέμπτη, μετά το τέλος της ακολουθίας των Παθών, οι κάτοικοι συγκεντρώνονται στην εκκλησία και στολίζουν τον Επιτάφιο με άνθη, μια γυναίκα ψάλλει το μοιρολόι της Παναγίας και οι υπόλοιπες γυναίκες παραμένουν στην εκκλησία κοντά στον Επιτάφιο μέχρι το πρωί. Τη Μεγάλη Παρασκευή το λιμάνι φωταγωγείται από άκρη σε άκρη με δάδες και γίνεται η περιφορά του Επιταφίου.

Στη Νάξο την Μεγάλη Παρασκευή οι κοπέλες καθαρίζουν τις εκκλησιές, στολίζουν τον Επιτάφιο και μετά ακολουθεί η περιφορά. Στη Νάξο, δεν φιλάνε τη Μεγάλη Παρασκευή, γιατί με το φιλί του πρόδωσε ο Ιούδας το Χριστό, ενώ δεν σφάζουν, «για το αίμα του Χριστού». Στη Μονή αναβιώνει μέχρι και σήμερα το έθιμο με τους «πούλους», στις Μέλανες οι «Περηφάνες» και στις Εγγαρές τα «φωτισμένα καλάμια».

Την Μεγάλη Παρασκευή στη Τήνο, οι ενορίες συναγωνίζονται ποιος θα στολίσει τον καλύτερο Επιτάφιο. Τον στολίζουν κορίτσια κυρίως με βιολέτες, ενώ δεν ζυγώνουν παντρεμένες γυναίκες στη διαδικασία. Μετά το τέλος της ακολουθίας παρέες πιστών γυρίζουν όλη τη νύχτα και ανάβουν τα καντήλια στα ξωκλήσια, ψάλλοντας τους ύμνους της ημέρας και προσπαθώντας να ανάψουν τα πιο πολλά καντήλια για το καλό της ημέρας. Το πρωί του Μ. Σαββάτου γίνεται η πρώτη Ανάσταση και όταν ο παπάς πει το «Ανάστα ο Θεός κρίναι την γην» σκορπίζονται μονόφυλλα σε όλη την εκκλησία, ενώ οι πιστοί προσπαθούν να πιάσουν ένα στον αέρα και να το βάλουν στο πορτοφόλι τους για να το έχουν πάντα γεμάτο.

Στην Ίο την Μ. Παρασκευή κατά την περιφορά των δύο Επιταφίων των ενοριών του νησιού, τα εγκώμια ψέλνονται από χορωδίες γυναικών και κοριτσιών, ενώ μετά την αποκαθήλωση οι νέοι του νησιού παίζουν ένα παιχνίδι με μικρές σιδερένιες κόκκινες και πράσινες μπάλες χωρισμένοι σε δύο ομάδες.

Στη Σύρο, το Πάσχα γιορτάζεται με ιδιαίτερη αίγλη. Οι δύο θρησκευτικές της κοινότητες, η Ορθόδοξη και η Καθολική, γιορτάζουν συγχρόνως, με αγάπη κατάνυξη και αμοιβαίο σεβασμό τις άγιες μέρες του Πάσχα. Οι Κυκλάδες είναι η μοναδική ίσως περιοχή του κόσμου όπου οι Καθολικοί γιορτάζουν το Πάσχα τους μαζί με τους Ορθόδοξους.

Στη Μύκονο τη Μεγάλη Παρασκευή γίνεται η περιφορά του Επιταφίου στο Ματογιάννι και το Μεγάλο Σάββατο η Ανάσταση στο μικρό μοναστήρι του Παλαιοκάστρου στην Άνω Μερά και στη Μητρόπολη της Αλευκάντρας.

Στη Σίφνο ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η περιφορά που γίνεται στο λιμάνι του νησιού, στις Καμάρες. Ο οικισμός μπορεί να υστερεί σε σοκάκια, διαθέτει όμως θάλασσα. Έτσι, εφόσον ο καιρός το επιτρέπει, κι αφού ο επιτάφιος περιφερθεί στην ξηρά, θα μπει σε ένα καΐκι και με τη συνοδεία άλλων πλεούμενων θα συνεχίσει την περιφορά δια θαλάσσης!

Στη Πάρο, η περιφορά του Επιταφίου της Μάρπησσας παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς κατά την διάρκειά της γίνονται δεκαπέντε περίπου στάσεις. Σε κάθε στάση φωτίζεται και ένα σημείο του βουνού, όπου τα παιδιά ντυμένα Ρωμαίοι στρατιώτες ή μαθητές του Χριστού, αναπαριστούν σκηνές από την είσοδο στα Ιεροσόλυμα, την προσευχή στο Όρος των Ελαιών, το Μαρτύριο της Σταύρωσης και την Ανάσταση.