Ένα χωριό με πυκνό ελατόδασος, πλατάνια, βελανιδιές, αγριολούλουδα και βότανα. Οι πηγές με τα κρύα τρεχούμενα νερά συμπληρώνουν την ομορφιά του!!!
Το Μαυρολιθάρι είναι ορεινό χωριό του νομού Φωκίδας. Είναι χτισμένο σε υψόμετρο 1.140 μέτρων στις πλαγιές της Οίτης και αποτελεί έναν από τους πιο ορεινούς οικισμούς της Ελλάδας. Κατά την Τουρκοκρατία, το χωριό ήταν έδρα αρματολών και κλεφτών: αποτέλεσε πατρίδα του αρματολού Βλαχαρμάτα. Το Μαυρολιθάρι κάηκε κατά τη διάρκεια της Κατοχής από τους Γερμανούς ως αντίποινα για τη δράση των ανταρτών της περιοχής. Κατά τη διάρκεια των εκκαθαριστικών επιχειρήσεων των Ιταλών τον Μάιο του 1943 υπήρξε εκστρατεία του Εφεδρικού ΕΛΑΣ Δαδιού προς τα βουνά Οίτη και Γκιώνα. Το Μαυρολιθάρι ήταν η έδρα των συναντήσεων τους.
Τι να δείτε / Τι να κάνετε
Ο πλάτανος
Στέκεται περήφανος και αγέρωχος. Άρρηκτα συνδεδεμένος με την ιστορική και πολιτισμική ταυτότητα του τόπου, ο γερο-Πλάτανος κοιτάζει ψηλά και γράφει τη δική του ιστορία στο πέρασμα των αιώνων. Οπλαρχηγοί της επανάστασης του ’21 στάθηκαν για λίγο κάτω από τη σκιά του. Ανδρούτσος, Πανουργιάς, Γκούρας, Δυοβουνιώτης, Γιώργης Καραϊσκάκης, Στρατηγός Μακρυγιάννης, αλλά και οι Βασιλείς Όθωνας και Αμαλία καθώς και ο Πρωθυπουργός Στρατηγός Νικόλαος Πλαστήρας. Έναν αιώνα μετά, στις 20 Νοέμβρη 1942 συναντήθηκαν εκεί ο καπετάνιος του ΕΛΑΣ Άρης Βελουχιώτης και ο στρατηγός του ΕΔΕΣ Ναπολέων Ζέρβας, που ηγήθηκαν της επιχείρησης Harling. Δύο ξεχωριστές και ηγετικές προσωπικότητες που σχεδίασαν και έφεραν σε πέρας την ανατίναξη της Γέφυρας του Γοργοποτάμου, την κορυφαία πράξη της Ενωμένης Εθνικής Αντίστασης των Ελλήνων κατά των κατακτητών.
Οι πηγές του χωριού
Τα νερά σε αυτόν τον τόπο είναι το κυρίαρχο στοιχείο. Πέτρινες πηγές με κρυστάλλινα νερά και η κάθε μία με το δικό της όνομα. Τα παλιά χρόνια οι γυναίκες και οι κοπέλες του χωριού έπλεναν εκεί όλο το ρουχισμό της οικογένειας. Η πρώτη βρίσκεται στην είσοδο του χωριού. Η “Αρβανιτόβρυση” ή αλλιώς η “άσπρη βρύση” που είναι νεότερη, μαρμάρινη και διαφορετική από τις άλλες. Και μετά τα σπίτια με τις κεραμοσκεπές και οι γλάστρες με τις ντάλιες, τους κατιφέδες, τις ορτανσίες. Ύστερα οι πέτρινες πηγές του “Άμπλα”. Οι ντόπιοι πίνουν νερό από τις γούρνες, ενώ οι “πρωτευουσιάνοι” ίσα που ακουμπούν τα χείλη τους στην άκρη της βρύσης. Ξεχωρίζουν από μακριά. “Άμα πιείς νερό από τον Άμπλα θα πάρεις κορίτσι από ‘δω” έλεγαν…Κάτω από ένα βράχο -κρυμμένες από το δρόμο- οι πηγές “Μουτσάρα” και ανάμεσά τους η λεοντοκεφαλή. Σε πιο ψηλό σημείο και κάπως απόμερο, η μεγαλύτερη βρύση του χωριού η “Ψωρομύτη”. Στιβαρή, μοναχική και γερασμένη.
Ναός Αγίου Νικολάου
Είναι η μεγαλύτερη εκκλησία του χωριού. Το 1863 κάηκε και έμεινε άθικτη μόνον η εικόνα της Παναγίας. Οι κάτοικοι την ξανάχτισαν, αλλά οι σεισμοί και οι ιταλικές βόμβες της Κατοχής την κατέστησαν ετοιμόρροπη. Μετά το 1951 ο παλιός Άγιος Νικόλαος γκρεμίστηκε και στην ίδια θέση χτίστηκε μια νέα εκκλησία, μικρότερη της αρχικής.
Ναός Αγίου Γεωργίου
Η Εκκλησία του Άη Γιώργη βρίσκεται στον Κάτω Μαχαλά. Από τη γερμανική κατοχή και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα έως το 1951 λειτουργούσε ως σχολείο με τους δασκάλους Ν. Παπανικολάου και Ε. Βασιλείου. Τις τελευταίες δεκαετίες, με ιδιωτική πρωτοβουλία και προσωπική εργασία έχει ανακατασκευαστεί πλήρως και λειτουργεί κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Η μικρή καμπάνα στον πραύλιο χώρο με την πηγή, τα βιτρώ παράθυρα, ο φωτισμός των κεριών και η λιτή εσωτερική διακόσμηση συμβάλλουν στην κατανυκτική ατμόσφαιρα της λειτουργίας.
Δράση στο Καταφύγιο Οίτης
Βρίσκεται σε ένα καταπράσινο διάσελο σε υψόμετρο 1.240 μέτρων. Προσφέρει στους επισκέπτες αξέχαστες στιγμές χαλάρωσης και απόλαυσης στο ζεστό σαλόνι του, αλλά και δράσης και περιπέτειας στη φύση και τα παρθένα δάση της περιοχής. Εδώ, οι επιλογές για δραστηριότητες που ανεβάζουν την αδρεναλίνη είναι πολλές και δεν θα αφήσουν κανέναν παραπονεμένο. Ανάλογα με την εποχή και τις προτιμήσεις σας, μπορείτε να επιλέξετε ανάμεσα σε ποδήλατο βουνού και πεζοπορία με ποικιλία στο επίπεδο δυσκολίας (με ή και χωρίς συνοδό), σπορ και διασκέδαση στο χιόνι, με ελεύθερο ski και snowboard, έλκηθρα και βόλτες με snowmobile και Cat Ski (επιβατηγά ερπυστριοφόρα οχήματα χιονιού) στα χιονισμένα οροπέδια της Οίτης. Επίσης, το Πάρκο Περιπέτειας, η νέα καινοτόμος δραστηριότητα στο Kαταφύγιο-Οίτη, έχει σχεδιαστεί με στόχο να γεμίσει ευχάριστα το χρόνο των επισκεπτών με μια σειρά δραστηριοτήτων με διάφορα επίπεδα δυσκολίας, στις οποίες δοκιμάζονται οι δεξιότητες και το θάρρος με κλιμάκωση της δοκιμασίας από απλή αναρρίχηση στο ραπελ και το flying fox.
Extra Tip: Σε κοντινή απόσταση από το Μαυρολιθάρι βρίσκεται η Παύλιανη. Για περισσότερες πληροφορίες δείτε εδώ.
Τι να δοκιμάσετε
Μην φύγετε από εκεί χωρίς να δοκιμάσετε τους μεζέδες που συνοδεύονται με ντόπιο τσίπουρο, ενώ κάποιοι φτιάχνουν λικέρ με τους καρπούς από τα δέντρα του δάσους. Εκείνο που αξίζει να ρωτήσετε, είναι να σας πουν τις «μυστικές» συνταγές τους για μανιτάρια!
Ένα πραγματικό ησυχαστήριο στην Οίτη…
