Εντός 15 ημερών αναμένεται η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Τουρκίας για το εάν η Αγία Σοφία θα μετατραπεί σε τζαμί. Η συνεδρίαση η οποία διήρκησε μόλις 17 λεπτά, ήρθε εν μέσω ευρύτατων αντιδράσεων που έχουν δημιουργηθεί και ηχηρών παρεμβάσεων που έχουν φέρει το θέμα στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης.
Το Ανώτατο Δικαστήριο της Τουρκίας φαίνεται να μην θέλει ουσιαστικά να εμπλακεί στο πολιτικό παιχνίδι, που στήνει ο Ερντογάν γύρω από την Αγία Σοφία, αλλά ούτε να σταθεί εμπόδιο στα σχέδιά του. Αυτό προκύπτει από την εισήγηση του εισαγγελέα.
Το ζήτημα της αλλαγής της χρήσης του μνημείου παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς τέθηκε εκ νέου στο τραπέζι στις αρχές του Ιουνίου από τον Τούρκο πρόεδρο, ο οποίος σε συνεδρίαση της κεντρικής επιτροπής του κόμματός του, φέρεται να είχε υποστηρίξει πως “Η Αγία Σοφία ως τζαμί μπορεί να συνεχίσει να δέχεται τουρίστες. Όπως συμβαίνει και με το Μπλε Τζαμί. Για αυτό θα αποφασίσει αποκλειστικά και μόνο το έθνος μας”.
Η παρέμβαση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ
Παρέμβαση για το θέμα της Αγίας Σοφίας έγινε χθες από τις ΗΠΑ. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, τόσο με δήλωση από τον Μάικ Πομπέο, όσο και με ανάρτηση του αρμόδιου για τις διεθνείς θρησκευτικές ελευθερίες πρέσβη των ΗΠΑ, Σαμ Μπράουνμπακ, τόνισε πως η Αγκυρα οφείλει να σεβαστεί το μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς και να μην το μετατρέψει σε τζαμί.
«Προτρέπουμε την κυβέρνηση της Τουρκίας να συνεχίσει να διατηρεί την Αγία Σοφία ως μουσείο, ως ένα παράδειγμα της δέσμευσής της να σέβεται τις θρησκευτικές παραδόσεις και τη διαφορετική ιστορία που συνέβαλε στην Τουρκική Δημοκρατία και να διασφαλίσει ότι θα παραμένει προσβάσιμη σε όλους. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θεωρούν ότι μια αλλαγή στο καθεστώς της Αγίας Σοφίας θα υπονομεύσει την κληρονομιά αυτού του αξιοσημείωτου κτηρίου και της αξεπέραστης ικανότητάς του -τόσο σπάνια στον σύγχρονο κόσμο- να προσφέρει στην ανθρωπότητα μια πολύ απαραίτητη γέφυρα μεταξύ των διαφορετικών θρησκευτικών παραδόσεων και πολιτισμών. Επιδιώκουμε να συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε με την κυβέρνηση της Τουρκίας για ένα ευρύ φάσμα θεμάτων αμοιβαίου ενδιαφέροντος, συμπεριλαμβανομένης της διατήρησης των θρησκευτικών και πολιτιστικών μνημείων», επισήμανε ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας, Μάικ Πομπέο, σε δήλωσή του που δημοσίευσε το Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Τι απαντά η Άγκυρα
Από την πλευρά της η Άγκυρα απάντησε λέγοντας πως αποτελεί ιδιοκτησία της χώρας ο ναός. «Η Τουρκία φρόντιζε ευλαβικά την ιστορική, πολιτιστική και πνευματική αξία της Αγίας Σοφίας από την κατάκτησή της. Σε αυτήν την περίπτωση, υπενθυμίζουμε και πάλι μια πραγματικότητα που πρέπει να επαναλαμβάνουμε συνεχώς. Η Αγία Σοφία είναι ιδιοκτησία της Τουρκίας, όπως όλα τα πολιτιστικά περιουσιακά στοιχεία που βρίσκονται στη γη μας. Κάθε είδους κίνηση επίδειξης ισχύος σχετικά με την Αγία Σοφία είναι επίσης ένα ζήτημα που αφορά τις εσωτερικές μας υποθέσεις στο πλαίσιο πάντα των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Τουρκίας. Φυσικά όλοι είναι ελεύθεροι να εκφράσουν τη γνώμη τους. Ωστόσο, δεν είναι αποδεκτό το να μιλά κανείς για κυριαρχικά δικαιώματα χρησιμοποιώντας μια γλώσσα προειδοποιήσεων και επιβολής», ανέφερε σε ανακοίνωσή του το υπουργείο Εξωτερικών.
Τι δήλωσε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος
«Ως μουσείον, η Αγία Σοφία δύναται να λειτουργή ως τόπος και σύμβολον συναντήσεως, διαλόγου και ειρηνικής συνυπάρξεως λαών και πολιτισμών, αλληλοκατανοήσεως και αλληλεγγύης Χριστιανισμού και Ισλάμ, που είναι ιδιαιτέρως αναγκαία και λυσιτελής διά τον σύγχρονον κόσμον».
Αναφερόμενος σε πρόσφατο σχόλιο διακεκριμένου Τούρκου δημοσιογράφου, ο οποίος επεσήμανε ότι την ώρα που ζητείται να επανέλθει η Αγία Σοφία στη λατρεία του Θεού, οι νέοι φαίνεται να στρέφονται περισσότερο και εντονότερα προς την τέχνη και τον πολιτισμό, ο Παναγιώτατος διερωτήθηκε: «Μήπως αυτό θα έπρεπε να μας προβληματίση όλους; Μήπως πρέπει να στραφώμεν προς τας κοινάς αξίας, προς τα ιδεώδη που ενώνουν τους νέους των δύο θρησκειών, στροφή, η οποία θα εξασφάλιζεν ένα καλύτερον μέλλον εις την ανθρωπότητα, αντί να προβάλλωμεν και να επαναφέρωμεν εις το προσκήνιον θέματα που προκαλούν διχοστασίαν και εντάσεις;
Η τυχόν μετατροπή της Αγίας Σοφίας εις τέμενος θα στρέψη εκατομμύρια Χριστιανών εις όλον τον κόσμον εναντίον του Ισλάμ, και η Αγία Σοφία, η οποία, λόγω της ιερότητός της είναι ένα ζωτικόν κέντρον, εις το οποίον αγκαλιάζονται η Ανατολή με την Δύσιν, θα διασπάση τους δύο αυτούς κόσμους και μάλιστα εις μίαν στιγμήν, κατά την οποίαν η ανθρωπότης, η οποία δοκιμάζεται και ταλαιπωρείται λόγω της θανατηφόρου πανδημίας του νέου κορονοϊού, έχει ανάγκην ενότητος και κοινού προσανατολισμού».
Τι δείχνουν οι δημοσκοπήσεις των τούρκικων ΜΜΕ
Ταυτόχρονα, από γκάλοπ που κάνουν τουρκικά ΜΜΕ τουλάχιστον – φαίνεται πως οι Τούρκοι πολίτες στην πλειοψηφία τους, επιθυμούν την αλλαγή του καθεστώτος της Αγίας Σοφίας.
Σύμφωνα με δημοσκόπηση της εφημερίδας Γενί Σαφάκ, η οποία ωστόσο ας σημειωθεί ότι είναι ακροδεξιάς πολιτικής τοποθέτησης και φίλα προσκείμενη στον εθνικιστή κυβερνητικό εταίρο Ντεβλέτ Μπαχτσελί, το 79,4 των Τούρκων θέλει την Αγία Σοφία τέμενος. Στο γκάλοπ συμμετείχαν 6.000 άτομα – καταφανώς ελάχιστο δείγμα σε σχέση με τα 80 εκατ. των Τούρκων – και βάσει των όσων ψήφισαν, οι 8 στους 10 θέλουν να τη δουν τζαμί, οι τρεις στους 10 θεωρούν ότι αυτό δεν θα επηρεάσει την επισκεψιμότητα από τους τουρίστες, οι μισοί θεωρούν ότι δεν θα αλλάξει κάτι, αλλά υπάρχουν και αυτοί που θεωρούν ότι ο αριθμός των τουριστών του μνημείου θα μειωθεί.
