Ξεκίνησε ως λοιμοκαθαρτήριο, μετατράπηκε σε φυλακή και σήμερα στέκει εκεί μόνο το εκκλησάκι του Σωτήρα.
Τo νησάκι Λαζαρέτο βρίσκεται στο Βαθύ κοντά στη ΝΔ παραλία του λιμανιού της Ιθάκης και χρονολογείται από το 1560 όπου του έγινε κάποια ανακαίνιση. Το διόροφο κτήριο έγινε από τους Aγγλους το 1817 όπου φτιάχτηκε και η προτομή του Αγγλου Αρμοστή τότε sir Thomas Meytland.
Οι πρώτες μαρτυρίες για το Λαζαρέτο της Ιθάκης ξεκινούν από την εποχή της Ενετοκρατίας. Τότε, κατά τα ευρωπαϊκά πρότυπα, τα καράβια που έρχονταν από μακριά χρειαζόταν να μείνουν σε καραντίνα, για την αποφυγή μολυσματικών ασθενειών, προτού ξεφορτώσουν. Από τη χρήση αυτή προέρχεται και η ονομασία του νησιού, καθώς Λαζαρέτο, δηλαδή λοιμοκαθαρτήριο είχαν όλα τα μεγάλα λιμάνια των Ενετών – όπως η ίδια η Βενετία, αλλά και η Κέρκυρα, της οποίας το Λαζαρέτο αργότερα χρησιμοποιήθηκε ως λεπροκομείο και τόπος εξορίας.
Στο λοιμοκαθαρτήριο, ο λιμενικός γιατρός αναλάμβανε να ορίσει τις ημέρες καραντίνας για το πλήρωμα. Αν και ο όρος «καραντίνα» παραπέμπει σε 40 ημέρες απομόνωσης, από το ιταλικό quaranta (σαράντα), εν τούτοις η τελική απόφαση ήταν αποτέλεσμα ενός συνδυασμού παραγόντων. Ο γιατρός ρωτούσε, μεταξύ άλλων, από πού ερχόταν το καράβι, επί πόσες ημέρες ταξίδευε και αν στον τόπο αναχώρησης υπήρχε σε έξαρση κάποια μολυσματική ασθένεια και κατόπιν ανακοίνωνε πόσες ημέρες θα έπρεπε οι ναυτικοί να μείνουν κλεισμένοι εκεί – σε μια ιδιότυπη «φυλάκιση».
Επί Αγγλοκρατίας στα Επτάνησα, το 1817 βάσει μαρτυριών, στο Λαζαρέτο κατασκευάστηκε το διώροφο πέτρινο κτήριο που λίγα χρόνια αργότερα και επί σχεδόν 80 χρόνια, χρησιμοποιήθηκε ως φυλακή. Το γεγονός πως το νησάκι βρίσκεται αρκετά κοντά στη νοτιοδυτική παραλία της Ιθάκης, σε ήρεμα νερά, συντελεί στο να υποθέσουμε πως η απόδραση δεν ήταν «ανέφικτη» – εν τούτοις όμως, ένα τέτοιο εγχείρημα παρουσίαζε επιπλέον δυσκολίες για τους κρατούμενους, λόγω της ιδιαιτερότητας της φυλακής αυτής.
Το Λαζαρέτο της Ιθάκης έπαθε σημαντικές ζημιές με τους σεισμούς του 1953 και λίγο αργότερα κατεδαφίστηκε.
Το Λαζαρέτο σήμερα
Επί της νησίδας επίσης υπάρχει ο μικρός ναός της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα που ιδρύθηκε το έτος 1668. Κάθε χρόνο, στις 5 και 6 Αυγούστου, το εκκλησάκι γιορτάζει και πλήθος κόσμου συμμετέχει, πηγαίνοντας εκεί με καΐκια και βάρκες για τη λειτουργία.
Τίποτα πάνω σε αυτό το «στολίδι» του λιμανιού δεν μαρτυρά τη σκοτεινή ιστορία του. Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια το νησάκι αυτό αποτελεί ένα από τα δημοφιλέστερα μέρη του Ιονίου για ζευγάρια απ’ όλα τα μέρη της Ελλάδας, τα οποία το επιλέγουν, ως έναν άκρως ρομαντικό προορισμό, για να παντρευτούν και να δώσουν όρκους αιώνιας αγάπης.
Οι ομορφιές της Ιθάκης είναι ανεξάντλητες. Με τη Levante Ferries σε σχεδόν μία ώρα από την Κυλλήνη θα είστε έτοιμοι να εξερευνήσετε την πανέμορφη Ιθάκη αλλά και το πανέμορφο Λαζαρέτο.
