Ίμβρος: Οδοιπορικό μνήμης στο μικρό νησί με τη μεγάλη ιστορία

421

Γράφει η Ιωάννα Δεμερτζή

Η Ίμβρος ή Νίμπρος όπως την αποκαλούν οι ντόπιοι είναι ένα μικρό νησί με μεγάλη ιστορία.

Πάντα άκουγα τον πατέρα μου να αναφέρεται σε αυτό με παράπονο, ενθουσιασμό αλλά και μεγάλη αγάπη, όπως άλλωστε και κάθε Ιμβριώτης.

Η δική μου επαφή με την Ίμβρο ήρθε πριν κλείσω τον πρώτο μήνα ζωής μου. Οι γονείς μου “εκμεταλλεύτηκαν” την παρουσία του συγχωριανού μας και Οικουμενικού Πατριάρχη της Ορθόδοξης Εκκλησίας, Βαρθολομαίο, επιλέγοντάς τον να τελέσει τον σαραντισμό μου και να μου δώσει τις καθιερωμένες ευχές. 2 χρόνια αργότερα πραγματοποιήθηκε η φώτιση μου στο νησί της καρδιάς μου.

Η Ίμβρος σημαίνει πολλά για εμένα και όσες φορές και να βρεθώ εκεί, πάντα τα συναισθήματα μου είναι ανάμικτα καθώς ξέρω ότι αργά ή γρήγορα θα έρθει η στιγμή της επιστροφής.

Βρίσκεται κοντά στην Ελλάδα και δύσκολα μπορεί να την προσεγγίσει κάποιος. Βρίσκεται στο βόρειο Αιγαίο, στην είσοδο του Ελλήσποντου. Έχει έκταση 279 τετραγωνικά χιλιόμετρα και πληθυσμό 8.664 κατοίκους εκ τον οποίων περίπου 650 είναι Έλληνες. Μετά τη συνθήκη της Λωζάνης, το 1923, κατακτήθηκε από τις τουρκικές αρχές και έτσι πλέον η Ίμβρος ανήκει στην Τουρκία.

Ο ελληνισμός άνθησε ξανά στα θρανία της Ίμβρου

Τον 20ο αιώνα(1924) λειτουργούσαν περίπου 18 ελληνικά σχολεία. Στις αρχές του 1964 λειτουργούσαν 7 ελληνικά σχολεία με συνολικό αριθμό 693 μαθητές και 27 δασκάλους. Τότε η τουρκική κυβέρνηση έθεσε σε εφαρμογή μια δέσμη μέτρων εκτουρκισμού της Ίμβρου (απόφαση του Εθνικού Συμβουλίου Ασφάλεια της Τουρκίας). Υπήρξε απαγόρευση της ελληνικής εκπαίδευσης με αποτέλεσμα όλα τα ελληνικά σχολεία να κλείσουν και να λειτουργήσουν μόνο τα δημόσια τουρκικά σχολεία.

Αρκετά χρόνια αργότερα, στις 10 Ιανουαρίου του 2012 ενεκρίθη το αίτημα αδειοδότησης του ελληνικού μειονοτικού σχολείου στην Ίμβρο και έτσι το 2013 λειτούργησε ξανά. Το σχετικό αίτημα πραγματοποιήθηκε από τα μέλη των κοινοτήτων της Ίμβρου. Πρόκειται για μια ιστορική εξέλιξη, καθώς μετά από δεκαετίες επέτρεψαν οι τουρκικές αρχές να ξανά ανοίξουν τα ελληνικά σχολεία στο νησί.

Ο πρόεδρος της Ίμβρου, Στράτος Ζούνης, αναφέρει ότι η επαναλειτουργία του ελληνικού σχολείου “ήταν πραγματική μάχη”.

Πως πήρατε αυτή την απόφαση να ξανά ανοίξετε ελληνικά σχολεία, ύστερα από τόσα χρόνια;

Νομίζω πως ήταν καιρός να ανοίξουμε ελληνικά σχολεία στο ελληνικό μας νησί, διότι θα μπορούσε να το είχε πάρει η τουρκική πλευρά. Για εμάς όμως είναι ελληνικό και θα παραμείνει. Αφού η Ίμβρος είναι ένα ιστορικό νησί όπως και η Τένεδος, αποφασίσαμε πως πρέπει να ξανά λειτουργήσουν ελληνικά σχολεία, κάτι που είναι πολύ βασικό για τα παιδιά μας. Έτσι συγκεντρωθήκαμε όλα τα άτομα της κοινότητας μας αλλά και ο Σύλλογος της Ίμβρου και της Αθήνας και ψηφίσαμε όλοι να στείλουμε την απόφαση μας στην τουρκική κοινότητα,  και τα καταφέραμε. Στην αρχή δεν πίστευε κανείς ότι θα κερδίζαμε αυτή την μάχη, γιατί για εμάς ήταν πραγματική μάχη και είμαστε αρκετά περήφανοι που κάναμε αυτό το μεγάλο βήμα για το νησί.

Πως είναι οι σχέσεις μεταξύ των δυο λαών στην Ίμβρο;

Οι σχέσεις των δυο λαών είναι αρκετά φιλικές καθώς και οι δυο έχουμε αποδεχτεί ότι δεν ζούμε μόνο Έλληνες ή Τούρκοι στο νήσοι.Ύστερα από αυτό κανένας Τούρκος δεν ανέφερε ότι το νησί δεν είναι πλέον μόνο δικό τους. Ίσα ίσα έλεγαν ότι ανήκει και στους Έλληνες.

Πως είναι η ζωή των Ιμβρίων ύστερα από τόσα χρόνια;

Είναι πολύ δύσκολη η ζωή για κάποιους εδώ στην Ίμβρο διότι τον χειμώνα δεν υπάρχει κάτι ενδιαφέρον, πέρα από το να ασχολείσαι με τις καλλιέργειές σου. Ο περισσότερος πληθυσμός φεύγει γι’ αυτό τον λόγο. Συχνά πηγαίνουμε από σπίτι σε σπίτι για να περνάει η ώρα και να κάνει παρέα ο ένας στον άλλον.

Ποια είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζετε στο νησί;

Τα προβλήματα είναι ελάχιστα. Το μόνο που μας δυσκολεύει περισσότερο είναι το καλοκαίρι, που έρχονται όλοι οι κάτοικοι της Ίμβρου με αποτέλεσμα να μειώνεται η ύδρευση του νερού. Αυτό θα λυθεί σύντομα.

Η Διευθύντρια του σχολείου, Παρασκευή Μπερμπερή, μιλά με συγκίνηση και περηφάνια.

“Ένιωσα αρκετά περήφανη όχι μόνο που είμαι διευθύντρια αλλά και που καταφέραμε να ανοίξουμε το ελληνικό σχολείο στην Ίμβρο”, τονίζει η Διευθύντρια του σχολείου, Παρασκευή Μπερμπερή.

Πως νιώσατε όταν σας είπαν ότι θα είστε διευθύντρια του σχολείου που άνοιξε ύστερα από τόσα χρόνια;

Ήταν ένα μεγάλο θαύμα για εμένα, ένιωσα αρκετά περήφανη όχι μόνο που είμαι διευθύντρια αλλά και που καταφέραμε να ανοίξουμε το ελληνικό σχολείο στην Ίμβρο.

Πόσοι μαθητές υπάρχουν τώρα στο σχολείο σας;

Στις αρχές το σχολείο μας είχε 4 μαθητές, τη δεύτερη χρονιά μειώθηκαν στους 2. Ύστερα από αυτό υπήρξε μεγάλη ανησυχία για το αν θα έκλεινε το σχολείο μας, αφού δεν υπήρχαν πολλά παιδιά. Στη συνέχεια με πολλή δουλειά και προσπάθεια καταφέραμε να φτιάξουμε τμήμα 20 μαθητών, ελληνικής και τουρκικής καταγωγής.

Διδάσκονται μόνο ελληνικά μαθήματα;

Για καλή μας τύχη, μας επέτρεψαν να διδάσκουμε και τούρκικα. Έτσι οι ώρες των μαθημάτων μοιράζονται ώστε οι μαθητές ελληνικής καταγωγής να μάθουν τούρκικα αφού πλέον το νησί μας ανήκει στην Τουρκία, αλλά και αντίστοιχα τα παιδιά τούρκικης καταγωγής να μάθουν ελληνικά αφού ζουν και Έλληνες εδώ.

Εσείς είχατε φύγει από το νησί ή μένατε μόνιμα στην Ίμβρο;

Δυστυχώς είχα φύγει για 2-3 χρόνια από την Ίμβρο και ζούσα στην Κων/πολη αλλά πριν ανοίξει το ελληνικό σχολείο, είχα γυρίσει ήδη στο νησί. Ύστερα μου έγινε αυτή η πρόταση και είπα χωρίς καμία σκέψη “Ναι, ναι εγώ θα είμαι” ένιωθα τόσο ευτυχισμένη με αυτή την πρόταση που μου έγινε.

Photo: Stelios Christakis

Ο Νίκος Λυγδάς, κάτοικος του νησιού περιγράφει με τη σειρά του όλες τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν στο νησί.

Ποιες είναι οι ασχολίες σας στο νησί κυρίως τον χειμώνα;

Οι συνθήκες που αντιμετωπίζουμε τον χειμώνα είναι δύσκολες. Όταν υπήρχε σύλλογος είχαμε μετατρέψει το παλιό μας νηπιαγωγείο σε καφετέρια και ήταν το στέκι μας. Μαζευόμασταν κάθε απόγευμα όλοι εκεί και περνούσαμε έτσι την ώρα μας. Όταν διαλύθηκε ο σύλλογος τα πράγματα ήταν πιο δύσκολα. Αναγκαζόμασταν να πηγαίνουμε σε σπίτια φίλων μας αλλά και αυτό όχι σε καθημερινή βάση.

Μένετε μόνιμα στην Ίμβρο η πηγαίνετε μόνο το καλοκαίρια;

Μένω μόνιμα, φεύγω μόνο για 3 μήνες το χρόνο για γιορτές και για διακοπές.

Υπάρχουν αρκετά ελληνικά μαγαζιά στην Ίμβρο;

Υπάρχουν πολλά μαγαζιά, όχι μόνο από Έλληνες αλλά και από Τούρκους. Συγκεκριμένα έχουμε ένα εστιατόριο που ο ιδιοκτήτης είναι Τούρκος αλλά του έχει δώσει ελληνική ονομασία, “Ελένη”! Το εστιατόριο έχει μόνο ελληνική κουζίνα και το έχει βάψει άσπρο μπλε για να συμβολίζει την ελληνική σημαία. Οι τουρίστες που επισκέπτονται το νησί μας με αυτόν τον τρόπο νιώθουν ότι βρίσκονται σε ένα ελληνικό νησί.