Χανιά: Ο Μικρός Υδροηλεκτρικός Σταθμός που έγινε Μουσείο ΑΠΕ στη λίμνη της Αγυιάς

Είχε εγκαινιαστεί επί Πρωθυπουργίας Ελευθερίου Βενιζέλου, ηλεκτροδοτούσε τα Χανιά, και σήμερα λειτουργεί ως μουσειακός χώρος. 

Σε εκθεσιακό μουσειακό χώρο έργων ΑΠΕ μετατράπηκε πριν λίγους μήνες ο πρώην Υδροηλεκτρικός σταθμός της ΔΕΗ που βρίσκεται στη λίμνη της Αγιάς Χανίων και παράλληλα με την δημιουργία και λειτουργία του σπάνιου μουσείου που χρηματοδοτήθηκαν από την Περιφέρεια Κρήτης, στον χώρο επίσης λειτουργεί εκπαιδευτική δραστηριότητα για το περιβάλλον, την ενέργεια, τις ανανεώσιμες πηγές, την οικολογία, ενώ ακολουθεί μελέτη συνολικής ανάπλασης της περιοχής της λίμνης Αγυιάς.

Σκοπός είναι η Ευαισθητοποίηση του κοινού για:

-την διατήρηση της Βιομηχανικής κληρονομιάς, του πολιτισμού και της ιστορίας του τόπου μας
-θέματα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με χρήση ΑΠΕ
-θέματα επιστημονικού,  τεχνολογικού και περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος
-την διατήρηση της  βιοποικιλότητας και τη διαχείριση των οικoτόπων

Επιπλέον, O ΜΥΗΣ και ο ευρύτερος υδροβιότοπος της Αγυιάς αποτελούν έναν πόλος έλξης για περιπατητές και αθλούμενους που αγαπούν τη φύση. Η κοντινή απόσταση από την πόλη των Χανίων προσελκύει ένα μεγάλο αριθμό ντόπιων και ξένων επισκεπτών με επιπλέον ενδιαφέροντα τη χλωρίδα και πανίδα της περιοχής.

Η Ιστορία του ΜΥΗΣ Αγιάς

Ο Μικρός Υδροηλεκτρικός Σταθμός της Αγιάς κατασκευάστηκε το 1928 από τον Δήμο Χανίων, επί δημαρχίας Εμμανουήλ Μουντάκη, στον ταμιευτήρα των πηγών της περιοχής και εγκαινιάστηκε στις 22 Ιουλίου 1929 από τον Ελευθέριο Βενιζέλο.

Κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του παρείχε μικρή αλλά σημαντική  ποσότητα ηλεκτρικού ρεύματος στην πόλη των Χανίων  με χαμηλό κόστος,  άμεσα όποτε υπήρχε ανάγκη, με φιλικότητα και χωρίς επιπλέον ρύπανση προς το περιβάλλον.

Στην προσπάθεια ενίσχυσης των διαρκώς αυξανόμενων αναγκών ηλεκτροδότησης της πόλης και των οικισμών της ευρύτερης περιοχής (Αγιά, Αγροκήπιο, Αλικιανός, Βαρύπετρο, Γαλατάς, Κόκκινος Πύργος, Μουρνιές, Πελεκαπίνα, Περιβόλια, Σκουλάς, Σούδα, Χρυσοπηγή), ο Δήμος δημιούργησε το 1936 ένα θερμοηλεκτρικό σταθμό στην οδό Υψηλαντών.

Όντας ένα από τα ελάχιστα Υδροηλεκτρικά εργοστάσια της εποχής του παρέμεινε σε λειτουργία μέχρι και το 2005: αρχικά ως ιδιοκτησία της  Δημοτικής Επιχείρησης Ηλεκτροφωτισμού Χανίων και  εν συνεχεία, από το 1959 και έπειτα ως ιδιοκτησία της ΔΕΗ και στη συνέχεια της ΔΕΗ Ανανεώσιμες Α.Ε.

Πριν από την ίδρυση της ΔΕΗ και την έναρξη της διαδικασίας εξαγορών ανά την Ελλάδα, σε ολόκληρη την Κρήτη 63 πόλεις και οικισμοί ηλεκτροδοτούνταν από 43 εταιρείες. Οι περισσότερες ανήκαν στους κατά τόπους ελαιουργικούς ή γεωργικούς συνεταιρισμούς (22), ακολουθούσαν οι κοινοτικές/δημοτικές ηλεκτρικές εταιρείες (11) και τέλος οι ιδιωτικές (10).

Το έργο

Ο Μικρός Υδροηλεκτρικός Σταθμός με την Τεχνητή λίμνη της Αγυιάς Χανίων αποτελούν ένα ενιαίο τεχνολογικό έργο της εποχής του 20ου αιώνα. Πρόκειται για ένα πρωτοποριακό για την τότε εποχή επίτευγμα καθώς αποτελεί ένα λαμπρό παράδειγμα αξιοποίησης των υδάτινων πόρων αλλά και των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στη χώρα μας.

Ο σταθμός αξιοποιεί την υψομετρική διαφορά 4 μέτρων της στάθμης της λίμνης σε σχέση με αυτόν. Το νερό της λίμνης ρέει προς το ΜΥΗΣ, περνά χωμάτινο φράγμα μήκους 435 μ. και μέσω ενός κλειστού αγωγού από μπετόν (αγωγός προσαγωγής), μήκους 490μ και διαμέτρου 2,5 μ., οδηγείται στο ΜΥΗΣ. Από εκεί ένα μέρος του μέσω μεταλλικής δικλίδας καταλήγει στο ρυάκι ( διώρυγα φυγής νερού) ενώ ένα άλλο μέρος του ανεβαίνει στην οροφή του κτηρίου ύψους 9,2 m και σε δεξαμενή (δεξαμενή φόρτισης) που όταν υπερχειλίσει, οδηγεί το νερό σε πτώση με δύναμη προς το κάτω, εντός του κτιρίου αλλά σε ξεχωριστό διαμέρισμα. Κατά την πτώση του νερού τρία ζεύγη ανοικτών στροβίλων, τύπου Francis, περιστρέφονται και μέσω οριζόντιου άξονα μεταφέρουν την κίνηση τους αντίστοιχα σε τρεις ηλεκτρομαγνήτες- γεννήτριες οι οποίες παράγουν εναλλασσόμενο ηλεκτρικό ρεύμα.

Η περιοχή, μία υπέροχη όαση ηρεμίας