Καρυές: Ένας ορεινός παράδεισος στη Λακωνία

Ένας παραδοσιακός οικισμός βρίσκεται χωμένος μέσα σε ένα καταπράσινο τοπίο από πλατάνια και το μόνο σίγουρο είναι ότι θα σας καθηλώσει με τις υπέροχες ομορφιές του…

Οι Καρυές είναι ένα παραδοσιακό χωριό, χτισμένο στους πρόποδες του Πάρνωνα  πλημμυρισμένο από καστανιές και καρυδιές. Βρίσκεται στην βορειοανατολική πλευρά του νομού Λακωνίας, στα όρια με τον νομό Αρκαδίας, και σε υψόμετρο 950μ. Το δάσος, τόσο κοντά με τα παραδοσιακά σπίτια, οι εναλλαγές των χρωμάτων, η γραφική πλατεία με τον αιωνόβιο πλάτανο, η φιλοξενία των κατοίκων, οι αφηγήσεις των γερόντων, προκαλούν τον επισκέπτη να ανακαλύψει τις κρυφές ομορφιές κάνοντας κάθε ημέρα διαμονής του αξέχαστη. Ο οικισμός μέχρι το 1930 ονομαζόταν Αράχοβα, οπότε και μετονομάστηκε σε Καρυές. Το όνομα Αράχοβα προέρχεται είτε από τη Σλάβικη γλώσσα που σημαίνει “οράχοβα” δηλαδή καρυδένιο (καρυδότοπος) είτε από τα βλάχικα που Αράχοβα σημαίνει “ράχη βουνού”.

Τι να δείτε / να κάνετε

Καρυάτιδες

Το μνημείο των Καρυάτιδων δεσπόζει, κατά τους ιστορικούς, πάνω στην αρχαία ακρόπολη των Καρυών και αποτελεί αντίγραφο του τμήματος του αρχαίου Ναού του Ερέχθειου στην Ακρόπολη των Αθηνών. Δεσπόζει δεξιά στην είσοδο του οικισμού και από την προνομιακή θέση του μνημείου, ο επισκέπτης απολαμβάνει την θέα του βόρειου τμήματος του χωριού, τη θέση των αρχαίων Καρυών και το πλάτωμα της θέσης «Πινιγούρα». Η πρόσβαση στο μνημείο γίνεται μέσω της κεντρικής πλατείας τους χωριού, από την οποία ξεκινούν πινακίδες που σηματοδοτούν τη διαδρομή μέχρι το σημείο. Οι Καρυάτιδες, δηλαδή οι Κόρες των Καρυών, ήταν ιέρειες παρθένοι οι οποίες χόρευαν το λατρευτικό χορό κάθε χρόνο στα «Καρυάτεια», γιορτή προς τιμήν της Άρτεμης της Καρυάτιδας.

Αγάλματα Θεών Εστίας και Δήμητρας

Στην είσοδο του οικισμού των Καρυών βρίσκεται το άγαλμα της Θεάς Εστίας, προστάτιδας του νοικοκυριού και του σπιτιού. Κατά την ελληνική μυθολογία, η Εστία είναι η μεγαλύτερη κόρη της Ρέας και του Κρόνου, αδερφή του Δία, της Ήρας, του Ποσειδώνα και της Δήμητρα. Είναι η θεά της εστίας, της οικιακής ζωής και της οικογένειας, η οποία λάμβανε την πρώτη προσφορά σε κάθε θυσία που λάμβανε χώρα σε μια οικία και δεν είχε δημόσια λατρεία. Το άγαλμα απεικονίζει την θεά να κρατά τη φωτιά, σύμβολο της εστίας του σπιτιού.

Ακριβώς μετά τη γέφυρα του ποταμού Δειρού βρίσκεται τοποθετημένο το άγαλμα της Θεάς Δήμητρας. Η Δήμητρα, στην ελληνική μυθολογία, ήταν ιδεατή ανθρωπόμορφη θεότητα της καλλιέργειας δηλαδή της  γεωργίας, αλλά και της ελεύθερης βλάστησης, του εδάφους και της γονιμότητας αυτού συνέπεια των οποίων ήταν να θεωρείται και προστάτιδα του γάμου και της μητρότητας των ανθρώπων. Ήταν Ολύμπια θεότητα.Ήταν κόρη του Κρόνου και της Ρέας, αδερφή της Ήρας, της Εστίας, του Δία και του Ποσειδώνα. Το άγαλμα απεικονίζει την θεά να κρατά στην αγκαλιά της στάχυα, σύμβολο της γεωργίας.

Πλατεία Καρυών ή Πλατεία Άγιου Ανδρέα

Η πλατεία αποτελεί το κέντρο του οικισμού των Καρυών και βρίσκεται υπό τη «σκιά» του Ι.Ν. του Αγίου Ανδρέα. Θα τη βρείτε δεξιά του κεντρικού δρόμου και η πρόσβαση σε αυτή γίνεται με τα πόδια, καθώς σε όλο της το μέγεθος είναι πεζοδρομημένη και πλακοστρωμένη.

Ιερός Ναός Κοίμησης της Θεοτόκου (Παναγία)

Ο ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου ή αλλιώς γνωστός στους κατοίκους ως «Παναγία» κτίστηκε το 1900, βρίσκεται στο Β.Α. άκρο του κυρίως οικισμού και σε απόσταση τετρακοσίων (400) περίπου μέτρων στο δρόμο προς τον Άγιο Πέτρο Κυνουρίας. Σύμφωνα με μαρτυρίες ιστορικών, στον χώρο αυτό προσδιορίζεται ότι βρίσκονταν το «Το Ιερό της Αρτέμιδος», όπου και οι Ιέρειες του Ναού ονομάζονταν Καρυάτιδες. Το 2001 στον Ναό αφαιρέθηκαν τα ασβεστώματα προκειμένου να αναδειχθεί η καλαίσθητη λιθοδομή στην οποία διακρίνονται μαρμάρινα τμήματα-μέλη αρχαϊκών ναών, πιθανό προερχόμενα από τον ίδιο προαναφερόμενο αρχαίο ναό που βρισκόταν στην τοποθεσία αυτή. Από μαρτυρίες κατοίκων που έχτισαν το ναό αυτό, τα αρχιτεκτονικά μέλη αυτά βρέθηκαν κατά την εκσκαφή των θεμελίων της εκκλησίας.

Υπεραιωνόβιοι Πλάτανοι Μενελάου

Μέσα στον προαύλιο χώρο του Ι.Ν. βρίσκονται τέσσερεις (4) πλάτανοι, γνωστοί και ως οι Υπεραιωνόβιοι Πλάτανοι Μενελάου, όπου τρεις από αυτούς βρίσκονται προ του ναού και ένας μετά. Η ηλικία τους δεν μπορεί να προσδιοριστεί με ακρίβεια, αλλά σύμφωνα με τον περιηγητή Παυσανία τα είχε φυτέψει ο Μενέλαος περί το 1100 πΧ. και για αυτό το λόγο έχουν πάρει την ονομασία αυτή. Χαρακτηριστικό των δέντρων είναι ότι έχουν οι κορμοί τους έχουν κουφώσει σε βαθμό που μπορούν να μπει μέσα στον κορμό άνθρωπος και να αναρριχηθεί άνετα σε ψηλότερα σημεία των δέντρων.

Πέτρινη Τοξωτή Γέφυρα Ποταμού Δειρού

Η καλαίσθητη τοξωτή γέφυρα στις Καρυές Λακωνίας κατασκευάστηκε το 1886 από Ιταλούς τεχνίτες πέτρας και ενώνει τον κυρίως οικισμό με την συνοικία «Πινιγούρα». Η γέφυρα αρχικά σχεδιάστηκε για να καλύψει τον προτεινόμενο δρόμο που θα λειτουργούσε ως συνδετικός κρίκος μεταξύ της Αθήνας και της Σπάρτης και δεδομένου ότι αυτός επρόκειτο να είναι ένας κεντρικός δρόμος με την αναμενόμενη κίνηση, κρίθηκε απαραίτητη η κατασκευή της για να διατηρηθεί επίπεδο το οδόστρωμα. Αποτελεί εξαίρετο δείγμα αρχιτεκτονικής της εποχής και εντυπωσιάζει τόσο με το μήκος, όσο κυρίως με το πλάτος της. Αποτελείται από δύο τόξα κάτω από τα οποία διέρχεται το ποτάμι Δειρός ή της «Παναγίας», το οποίο έρχεται με κατεύθυνση από τον Ι.Ν Κοίμησης της Θεοτόκου (Παναγία).

Ρολόι – Πανόραμα

Το Κοινοτικό Ωρολόγιο ή «Ρολόι» βρίσκεται στο ύψωμα που δεσπόζει στα δυτικά του οικισμού, σε μια προνομιακή θέση από την οποία ο επισκέπτης αποκτά μια πανοραμική θέα σχεδόν του συνόλου του χωριού, τον πρόποδων του Πάρνωνα και του όγκου του Ταϋγέτου. Στις 15 Μαρτίου 1944, δεύτερη ημέρα όπου οι Ναζί σε επιδρομή τους έκαιγαν το χωριό, μαζί με όλα τα άλλα ανατίναξαν και αυτό. Αρχικά έσπασαν την σιδερένια θύρα που ήταν κλειστή με δύο χειροβομβίδες. Ύστερα τοποθέτησαν μέσα στο κτίριο νάρκες με αποτέλεσμα αυτό να καταστραφεί ολοσχερώς. Το 1955 στη θέση του παλαιού ωρολογίου, κατασκευάστηκε εξολοκλήρου από την αρχή.

Στον ίδιο διαμορφωμένο χώρο με το κοινοτικό «ρολόι» βρίσκεται και ο Ι.Ν. Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου που κτίστηκε την περίοδο 1860-70. Μέχρι και τις αρχές του 20ου αιώνα γιόρταζε και στις 27 Ιουλίου εις μνήμη του Αγίου Παντελεήμονα, λόγω του ότι υπήρχε εκεί εικόνα του Αγίου. Όμως κυρίως λόγω των καιρικών συνθηκών η εορτή μεταφέρθηκε στον Άγιο Ανδρέα και σήμερα αυτή αποτελεί και το μεγάλο πανηγύρι του χωρίου.

Πηγή Σάκαλη

Πρόκειται για πηγή που αποτελούσε μέχρι και τα μέσα του περασμένου αιώνα την αποκλειστική πηγή ύδατος για τον κάτω οικισμό (Ράχη). Κατασκευασμένη από πέτρα (αρχική κατασκευή 18ου αιώνα) και αποτελούμενη από δύο στοές, είναι ένα από τα ωραιότερα δείγματα αρχιτεκτονικής για κατασκευές αυτού είδους.

Ώρα για δράση!

Οι λάτρεις της φύσης, της ορειβασίας και της πεζοπορίας, μπορούν να περιηγηθούν στα φυσικά μονοπάτια της ευρύτερης περιοχής και να απολαύσουν τις αμέτρητες ομορφιές της φύσης. Οι Καρυές διαθέτουν ένα σύγχρονο και σηματοδοτημένο δίκτυο πεζοπορικών και ποδηλατικών διαδρομών, το Caryatides Trails, μέσω της συντήρησης και ανάδειξης των παλιών μονοπατιών του χωριού. Από τις Καρυές, επίσης διέρχεται το ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4 που ξεκινά από τα Πυρηναία Όρη, εισέρχεται βόρεια στην Ελλάδα από τη Φλώρινα και τερματίζει στο Ζάκρο της Κρήτης!

Το κυκλικό μονοπάτι είναι σχεδόν 5 χιλιόμετρα και δε θα χρειαστείτε πάνω από δυο ώρες περπάτημα. Το υπέροχο σε αυτή τη διαδρομή είναι ότι βλέπετε πάντα το χωριό από ψηλά ή από πιο μακριά. Ανάλογα την εποχή μπορείς να βρείτε μερικά κάστανα ή καρύδια. Η διαδρομή είναι πάρα πολύ εύκολη, επίσης είναι πολύ καλά σηματοδοτημένη.

Τι να δοκιμάσετε

Στις Καρυές θα βρείτε μεγάλη ποικιλία τοπικών παραδοσιακών προϊόντων, όπως κάστανα, καρύδια, βιολογικό λάδι, ελιές, τοπικό κρασί, τσάι, ρίγανη, μέλι, παραδοσιακά τυριά, ντόπια κρέατα, χωριάτικο ψωμί, παξιμάδια, παραδοσιακά γλυκά και ζυμαρικά.

Οι ομορφιές της Πελοποννήσου είναι αμέτρητες, έτσι και οι Καρυές Λακωνίας θα σας προσφέρει ηρεμία, χαλάρωση και μαγική θέα στην αγκαλιά του Πάρνωνα!