Δεκαπενταύγουστος στις Παναγίες της Ελλάδας μας

Η γιορτή της τον Δεκαπενταύγουστο, η ημέρα της Κοίμησης της Θεοτόκου, είναι μία από τις μεγαλύτερες γιορτές της Ορθόδοξης Χριστιανικής πίστης και η «Παρθένος Μαρία» θεωρείται το ιερότερο πρόσωπο της Ορθοδοξίας. Η λατρεία στο πρόσωπό της Παναγίας εκφράζεται μέσα από τα εκατοντάδες ονόματα που της έχουν προσδώσει- Γιάτρισσα, Βρεφοκρατούσα, Γλυκοφιλούσα, Ελεούσα, Παντάνασσα, Κεχαριτωμένη, Μολυβδοσκέπαστη, Τουρλιανή, Αθηνιώτισσα- αλλά και από τους αμέτρητους ναούς και ξωκλήσια αφιερωμένα στη Χάρη της.

Πάμε να δούμε μερικούς από αυτούς:

Η Μεγαλόχαρη της Τήνου

Στην Τήνο η Μεγαλόχαρη αποτελεί κάθε χρόνο πανελλήνιο προσκύνημα, καθώς χιλιάδες προσκυνητές κατακλύζουν το νησί αυτή την περίοδο και ανηφορίζουν με κατάνυξη προς την εκκλησία της Θεοτόκου προκειμένου να εκπληρώσουν το τάμα τους. Δεν είναι λίγοι αυτοί που διανύουν ολόκληρη την απόσταση από το λιμάνι μέχρι την είσοδο της εκκλησίας γονατιστοί, περνώντας κάτω από τον επιτάφιο με την εικόνα της Μεγαλόχαρης.

Το αποκορύφωμα της γιορτής είναι η λιτάνευση της εικόνας της Θεοτόκου σε όλη την πόλη αμέσως μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας.

Η Χοζοβιώτισσα της Αμοργού

Στην Αμοργό, πάνω σε έναν γκρεμό 300 μέτρων δεσπόζει το ιστορικό μοναστήρι της Παναγίας Χοζοβιώτισσας που τιμάται στις 15 Αυγούστου. Κτίστηκε το 1088 μΧ από τον βυζαντινό αυτοκράτορα Αλέξιο Α’ Κομνηνό, σύμφωνα με επιγραφή της Ι. Μονής.

Για τον τρόπο άφιξης της εικόνας στην Αμοργό υπάρχουν δύο παραδόσεις: Η πρώτη λέει ότι η εικόνα βρέθηκε μέσα σε μία βάρκα εκεί ακριβώς που είναι κτισμένο το σημερινό μοναστήρι. Λέγεται ότι την εικόνα τοποθέτησε μία ευσεβής κυρία μέσα σε βάρκα από την πόλη Χόζοβα της Παλαιστίνης και την άφησε να ταξιδέψει μόνη της στη θάλασσα, για να γλιτώσει από τα χέρια των εικονομάχων.

Η δεύτερη εκδοχή λέει ότι τη θαυματουργή εικόνα έφεραν στην Αμοργό μοναχοί από το μοναστήρι του Χοτζεβά της Παλαιστίνης, που βρίσκεται κοντά στην Ιεριχώ, οι οποίοι έφυγαν λόγω των διωγμών από τους εικονομάχους.

Η Παναγία της Εκατονταπυλιανής στην Πάρο

Ίσως να είναι η πιο εντυπωσιακή εκκλησία του Αιγαίου. Ο λόγος για την Παναγία που βρίσκεται στην Παροικιά, την πρωτεύουσα της Πάρου. Πρόκειται για έναν από τους αρχαιότερους και καλύτερα διατηρημένους χριστιανικούς ναούς Πιστοί από ολόκληρη την Ελλάδα συγκεντρώνονται εδώ τον Δεκαπενταύγουστο για να προσκυνήσουν την εικόνα της Παναγίας της Εκατονταπυλιανής, που χρονολογείται τον 17ο αιώνα και για να πάρουν μέρος στις εορταστικές εκδηλώσεις.

Συνηθίζεται, μετά την καθιερωμένη περιφορά του επιταφίου, να ξεκινά το μεγάλο πανηγύρι. Την ίδια ώρα, στο λιμανάκι της Νάουσας η νύχτα γίνεται μέρα, όταν δεκάδες καΐκια προσεγγίζουν την προβλήτα με αναμμένα δαδιά και όλοι περιμένουν την κορύφωση, την άφιξη των «πειρατών» στο λιμάνι για την έναρξη της γιορτής με νησιώτικους χορούς.

Η Παναγία η Φιδούσα της Κεφαλονιάς

Είναι από τους πιο διάσημους ναούς του νησιού καθώς δέχεται κάθε χρόνο, εκτός από χιλιάδες προσκυνητές, και κάποιους άλλους… επισκέπτες! Πιο συγκεκριμένα, φιδάκια μικρού μεγέθους, ακίνδυνα, που φέρουν στο κεφάλι τέσσερις μαύρες μικρές κοκκίδες σε σχήμα σταυρού εμφανίζονται από τις 6 έως τις 16 Αυγούστου στα βράχια πίσω από το φράγκικο καμπαναριό της εκκλησίας της Παναγίας Φιδούσας και έρπουν άφοβα ανάμεσα στον κόσμο και μέσα στην εκκλησία.

Ο θρύλος της Παναγίας Φιδούσας λέει πως όλα ξεκίνησαν από έναν σχίνο (θάμνο) που είδαν κάποιοι να καίγεται μέσα στο λόγγο. Πλησιάζοντας για να σβήσουν την φωτιά, είδαν πως είχε καεί ένα και μόνο δέντρο και πως στην ρίζα του υπήρχε η εικόνα της Παναγίας. Την μετέφεραν στην εκκλησία του χωριού τους, όμως την επόμενη μέρα η εικόνα έλειπε! Την βρήκαν και πάλι στο ίδιο σημείο, κι αφού αυτό συνέβη κάμποσες ακόμα φορές, αντελήφθησαν πως επρόκειτο για θεϊκό σημάδι και αποφάσισαν να χτίσουν την Παναγία που την ονόμασαν Λαγκουβάρδα στο σημείο που βρίσκεται σήμερα, στο βάθος της ρεματιάς. Με τα χρόνια εκεί δημιουργήθηκε γυναικείο μοναστήρι, αφιερωμένο στην Παναγία.

Η Παναγία Μυρτιδιώτισσα στα Κύθηρα

Πρόκειται για τη μεγαλύτερη μονή των Κυθήρων. Βρίσκετε στην περιοχή των Μυρτιδίων στα δυτικά του νησιού και είναι χτισμένη σε ένα φυσικό βραχώδης άνοιγμα, ανάμεσα από πάρα πολλές μυρτιές. Η εικόνα της Παναγίας της Μυρτιδιώτισσας είναι το πολυτιμότερο κειμήλιο του νησιού και είναι η απανταχού προστάτιδα των Κυθηρίων.

Η παράδοση λέει ότι ένας βοσκός είδε στον ύπνο του έναν άγγελο να του υποδεικνύει ένα σημείο στην περιοχή που είχε τα πρόβατά του. Εκεί μέσα σε μια μυρτιά υπήρχε μία εικόνα με την Παναγία. Ο βοσκός ξύπνησε θορυβημένος. Το πρωί πήγε και βρήκε την εικόνα.

Ιερά μονή Παναγίας Σουμελά

Στις πλαγιές του Βερμίου, κοντά στο χωριό Καστανιά, βρίσκεται το πνευματικό κέντρο του Ποντιακού Ελληνισμού, η Ιερά Μονή της Παναγίας Σουμελά. Η παράδοση αναφέρει ότι ο Ευαγγελιστής Λουκάς ήταν αυτός που χάραξε τη μορφή της Παναγίας πάνω σε ξύλο. Στο τέλος του 4ου αιώνα (380- 386) ιδρύθηκε στο όρος Μελά της Τραπεζούντας, το μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά, από τους μοναχούς Βαρνάβα και Σωφρόνιο, με μοναδικά εφόδια την πίστη, την επιμονή και την εργατικότητα.

Μέχρι το 1922, υπήρξε ο οδηγός, ο παρηγορητής, ο συμπαραστάτης, το καταφύγιο και ο εμψυχωτής των Ελληνοποντίων. Υπήρξε επίσης ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες διατήρησης της ελληνικής γλώσσας και ταυτότητας, καθώς και της αναζωπύρωσης της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης των πιστών.

Παναγία Σπηλιανή στην Νίσυρο

Ένα από τα πιο γνωστά μοναστήρια των νησιών του Αιγαίου. Η Παναγία Σπηλιανή στην Νίσυρο βρίσκεται σε έναν λόφο στο Μανδράκι, στην πρωτεύουσα του νησιού και γιορτάζει τον Δεκαπενταύγουστο. Το πανηγύρι της μονής είναι ξεχωριστό. Εννέα μέρες πριν φτάνουν από τα γύρω νησιά γυναίκες οι λεγόμενες «εννιαμερίτισες» όπου μένουν στη μονή. Καθημερινά κάνουν 300 μετάνοιες και ψάλλουν το μοιρολόι της Παναγίας καθώς και διάφορε αυτοσχέδια «τραγούδια». Οι γυναίκες αυτές διακονούν τη μονή και παραμονή του πανηγυριού ετοιμάζουν το κόλλυβο της Παναγίας. Μετά τον εσπερινό σερβίρονται ρεβίθια σε όλους τους προσκυνητές.

Την μέρα του πανηγυριού μετά την λειτουργία συνηθίζεται ναλιανεύεται η εικόνα της Παναγίας μέχρι την αυλή του Ζωσιμοπούλειου όπου γίνεται και το πανηγύρι και μοιράζεται το κόλλυβο. Το μεσημέρι επιστρέφει η εικόνα πίσω στο μοναστήρι.

Παναγία Κοσμοσωτήρα στον Έβρο

Και στις Φέρες Έβρου, η Παναγία έχει την τιμητική της, το απόγευμα του Δεκαπενταύγουστου όταν, με επίκεντρο την εκκλησία της Παναγίας της Κοσμοσώτηρας, τελείται μέγας πανηγυρικός εσπερινός. Από το ναό ξεκινά μια από τις πιο συγκινητικές λιτανείες της ιερής εικόνας, ενώ οι εορταστικές εκδηλώσεις ξεπερνούν το στοιχείο της θρησκευτικής κατάνυξης και απογειώνονται με τα κέφια των ανθρώπων.