Απόκριες στην Κέρκυρα: Ατμοσφαιρικό καρναβάλι από άλλη εποχή

Θέλετε να ζήσετε τη μαγεία των αποκρεών στο έπακρο αλλά η Βενετία σας πέφτει λίγο μακρυά; Κανένα πρόβλημα! Η Κέρκυρα όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος, μεταμορφώνεται σε ένα απέραντο αυτοκρατορικό βενετσιάνικο παλάτι και σας περιμένει για ένα ατμοσφαιρικό καρναβάλι βγαλμένο από άλλη εποχή… Πριγκίπισσες, μαρκήσιοι, βαρόνοι και κόμισσες φορούν αυτές τις μέρες, γνήσιες βενετσιάνικες στολές και βολτάρουν στο Λιστόν. 

Οι ρίζες του έθιμου

Στην πόλη της Κέρκυρας οι εορταστικές εκδηλώσεις των Απόκρεων είχαν επηρεαστεί από την άφιξη των Βενετών. Οι Βενετσιάνοι με το πολυάριθμο προσωπικό που κατοικούσε στην πόλη (στρατιωτική και διοικητική ιεραρχία), είχαν φέρει τα δικά τους καρναβαλικά έθιμα (που είχαν τις ρίζες τους στα Ρωμαϊκά Σατουρνάλια) και τον δικό τους τρόπο διασκέδασης, που μπόλιασε την ντόπια παράδοση και γέννησε το Κορφιάτικο Καρναβάλι, με παράδοση 450 και πλέον ετών.

Με την κήρυξη του τελευταίου παγκόσμιου πόλεμου το Καρναβάλι της Κέρκυρας με την έντονη λαϊκή συμμετοχή, εύλογα ατόνησε αλλά επανήλθε στο προσκήνιο μετά από πρωτοβουλία μιας ομάδας ρομαντικών επώνυμων Κερκυραίων όταν το 1955 αποφάσισαν τη συνέχισή του.

Οι οικογένειες Μάνεση και Κουρκουμέλη με αγάπη και μεράκι προσπάθησαν, με μεγάλη επιτυχία, να αναβιώσουν τις παλιές Κορφιάτικες Καρναβαλικές εκδηλώσεις, δίνοντας πάλι ζωή και κέφι στους Κερκυραίους, με τους χορούς στους δρόμους και στις “σάλες” της Κέρκυρας (Γυμναστήριο, Φοίνικας). Το 1962 ιδρύεται ο ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑΪΚΩΝ ΕΟΡΤΩΝ ΚΑΙ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ (ΟΚΕΕ) που υποβοηθά την πρωτοβουλία της προαναφερόμενης ομάδας. Εκατοντάδες μασκαράτες και άρματα υποδέχονταν στο παλιό λιμάνι τον “ζωντανό” Βασιλιά Σιορ-Καρνάβαλο (ένα χαρακτηριστικό αποκλειστικά του καρναβαλιού της Κέρκυρας), που σκορπούσε το γέλιο και “στόλιζε” όποιον έβλεπε με τα “πετεγολέτσα” του (κουτσομπολιά).

Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας η φιέστα αυτή ατόνησε και επανήλθε το 1975 με τη δημιουργία του ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΚΕΡΚΥΡΑΪΚΩΝ ΕΟΡΤΩΝ που το 1981 πήρε την ονομασία ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑΪΚΩΝ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ (ΟΚΕ), ο οποίος από τότε και μέχρι σήμερα, υπό την αιγίδα και αρωγή του Δήμου Κερκυραίων, είναι ο κύριος φορέας στην προσπάθεια αναβίωσης του Κερκυραϊκού Καρναβαλιού και έχει πετύχει, με την συνεργασία των πολιτιστικών σωματίων του νησιού, να οργανώσει θαυμαστές καρναβαλικές εκδηλώσεις και παρελάσεις αρμάτων και γκρουπ, αλλά και θαυμάσιες θεατρικές και μουσικές παραστάσεις.

Τα κερκυραϊκά αποκριάτικα έθιμα χάνονται στα βάθη των αιώνων, αλλά διατηρούν μέχρι και σήμερα μία μοναδική και ξεχωριστή αίγλη έναντι των άλλων εθίμων στην Ελλάδα.

Ο τελάλης

Την αυλαία των καρναβαλίστικων εκδηλώσεων, ανοίγει την Κυριακή το απόγευμα (23 Φεβρουαρίου) ο τελάλης, που θα καλέσει μικρούς και μεγάλους να παραστούν στο πιο ξέφρενο γλέντι του νησιού. Στο βενετσιάνικο καρναβάλι της Κέρκυρας που θα ξεκινήσει φέτος με το μουσικοχορευτικό δρώμενο «VIVA LA FIESTA» με τη συμμετοχή του Οργανισμού Κερκυραϊκών Εκδηλώσεων, της Φιλαρμονικής Ένωσης «O Καποδίστριας», του Λυκείου Ελληνίδων Κέρκυρας και της Κερκυραϊκής Μασκαράτας.

Η Πετεγολέτσα ή… πέντε γόλια

Βασικό έθιμο στην Κέρκυρα κατά τη διάρκεια του Τριωδίου, είναι το έθιμο της «Πετεγολέτσας», καθώς η σάτιρα είναι ένα από τα έντονα στοιχεία του κορφιάτικου καρναβαλιού. Αναπαριστάται στις κεντρικές πλατείες της Παλιάς πόλης, ενώ για τη διεξαγωγή του, οι θεατρικές ομάδες προετοιμάζονται πολλούς μήνες νωρίτερα.

Η «Πετεγολέτσα» ή πέντε γόλια, δεν είναι άλλο από «πικάντικα» κουτσομπολιά που διεξάγονται θεατρικά στις «φανέστρες», δηλαδή τα μικρά μπαλκονάκια και παράθυρα των ιδιόμορφων ψηλών κερκυραϊκών σπιτιών.

Εκεί οι γυναίκες βγαίνουν στα μπαλκόνια και βγάζουν «όλα τα άπλυτα στη φόρα». Η συζήτηση που αναπτύσσεται, πάντα με την κερκυραϊκή διάλεκτο, δεν αφήνει κανέναν από έξω… Τα εν οίκο γίνονται εν δήμω και οι πολιτικοί τα ακούνε για τα καλά. Η συζήτηση εξελίσσεται πάντα σε έναν μεγάλο καυγά, ενώ ο σαρκασμός και η έμπνευση των ηθοποιών που αναπαριστούν την «Πετεγολέτσα» προκαλούν άφθονο γέλιο στους θεατές που συγκεντρώνονται στις πλατείες, κατά εκατοντάδες.

Η πλατεία Σπιανάδα

Η γνωστή σε όλους ως πλατεία «Λιστόν» που πήρε το όνομά της από όλους εκείνους που ήταν στη βασιλική λίστα και τους επιτρεπόταν να τη «βολτάρουν», θα έχει και πάλι την τιμητική της.

Γλέντια, αποκριάτικα τραγούδια, χοροί, δρώμενα από όλη την Ελλάδα, καντρίλιες, το «Κρασοδικείο», η «Βενετσιάνικη περαντζάδα», το Γαϊτανάκι, το Βενετσιάνικο πηγάδι και το «κυνήγι θησαυρού» είναι μερικές από τις εκδηλώσεις που θα διεξαχθούν τις επόμενες ημέρες στο νησί. Την Κυριακή 23 Φλεβάρη θα γίνει η πρώτη μεγάλη παρέλαση του «Βενετσιάνικου Καρναβαλιού» με χορούς εποχής.

Το Λύκειο Ελληνίδων Κέρκυρας, που φυλά το μεγάλο «θησαυρό» των αυθεντικών βενετσιάνικων μπαρόκ στολών που κάποτε φορούσαν Ενετοί ευγενείς, θα παρουσιάσει όλο αυτό το μεγαλείο μιας άλλης εποχής. Στην πλατεία του Λιστόν θα ξεκινήσει και η πρώτη πομπή του «Σιορ Καρνάβαλου», που θα δεχθεί, στην αρχή, τιμές και δόξες, για να ακολουθήσει μετά από μία εβδομάδα ακριβώς ο δημόσιος διασυρμός του και αφού απολογηθεί ενώπιον όλων για την άστατη κοινωνική και προσωπική ζωή του, στο τέλος θα τιμωρηθεί στην πυρά, παίρνοντας μαζί του κάθε κακό, δίνοντας ελπίδα για εξυγίανση.

Τα καρναβαλιστικά άρματα

Την Κυριακή 1 Μαρτίου η Κέρκυρα πλημμυρίζει από καρναβαλίστικα άρματα και μασκαρεμένους κάθε φαντασίας. Η μεγαλειώδης παρέλαση ξεκινά στις 12.00 το μεσημέρι και διαρκεί περισσότερο από πέντε ώρες. Όλοι συμμετέχουν στα δρώμενα, ενώ το γλέντι θα διαρκέσει μέχρι τα ξημερώματα της Καθαρά Δευτέρας. Η αυλαία των Αποκριών στην Κέρκυρα, θα πέσει στην ύπαιθρο, με καρναβαλιστικές παρελάσεις.

Η κορύφωση των εκδηλώσεων και ο σιορ Καρνάβαλος

Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, οι εκδηλώσεις του κορφιάτικου καρναβαλιού ολοκληρώνονται κάθε χρόνο με το «κάψιμο του σιορ Καρνάβαλου». Πρόκειται για ένα μοναδικό δρώμενο πλούσιο σε αθυροστομία και σαρκασμό.

Ο σιορ Καρνάβαλος αφού δικαστεί και ομολογήσει τις αμαρτίες του, τότε θα κάνει τη διαθήκη του ενώπιον του λαού και του συμβολαιογράφου. Η δυσαρέσκεια που θα προκαλέσει θα είναι τόσο μεγάλη, που οι Κερκυραίοι θα τον κάψουν, καίγοντας μαζί του και το κακό και εξαγνίζοντας με αυτό τον τρόπο το νησί.