Το «παγκάκι του Βάτσλαβ Χάβελ», ένα δημόσιο έργο Τέχνης, εμπνευσμένο από την προσωπικότητα του τελευταίου Προέδρου της Τσεχοσλοβακίας (1989-1992) και πρώτου Προέδρου της Τσεχικής Δημοκρατίας, στολίζει εδώ και λίγες μέρες την Αθήνα.
Πρόκειται για το διεθνές έργο του διάσημου Τσέχου αρχιτέκτονα Bořek Šípek, που από το 2013 έχει τοποθετηθεί σε 40 πόλεις σε όλο τον κόσμο, ανάμεσά τους την Ουάσιγκτον, το Δουβλίνο, τη Βαρκελώνη, την Πράγα, τη Λισαβόνα, το Μιλάνο, τη Βενετία και τις Βρυξέλλες. Με το μνημείο αυτό, ο Δήμος Αθηναίων τιμά το έργο του πολιτικού και συγγραφέα Βάτσλαβ Χάβελ, που από το 1993 έως το 2003 διετέλεσε Πρόεδρος της Τσεχίας και που το 1989 διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο στη «Βελούδινη Επανάσταση».
Το «παγκάκι του Βάτσλαβ Χάβελ», το οποίο αποτελείται από ένα τραπέζι ανάμεσα σε κορμό δέντρου και δύο καρέκλες, δημιουργήθηκε από τον Τσέχο αρχιτέκτονα με έναν συμβολικό σκοπό: Να τονίσει τη σημασία τού να καθόμαστε στο ίδιο τραπέζι και να συζητάμε παρά τις όποιες διαφορές. Στην Αθήνα, τοποθετήθηκε σε ένα συμβολικό σημείο της πόλης, το Πάρκο Ελευθερίας.
Τα αποκαλυπτήρια του έργου πραγματοποιήθηκαν σε ειδική τελετή από τον Δήμαρχο Αθηναίων Κώστα Μπακογιάννη, παρουσία της χήρας του Τσέχου Προέδρου κ. Ντάγκμαρ Χάβλοβα, του Πρέσβη της Τσεχικής Δημοκρατίας στην Ελλάδα κ. Jakub Karfik, της Διευθύντριας του Τσεχικού Κέντρου της Αθήνας κ. Lucie Kuligová και του Kamil Ziegler, εκτελεστικού Προέδρου της εταιρείας ΟΠΑΠ, που ανέλαβε τη χορηγία του έργου.
Σε μία σύντομη, αλλά συγκινητική ομιλία η κ. Χάβλοβα, Πρόεδρος του Ιδρύματος Ντάγκμαρ και Βάτσλαβ Χάβελ, τόνισε τη χαρά της που επισκέφθηκε την Αθήνα για τα εγκαίνια του έργου, και ανέφερε: «Ο σύζυγός μου «έτρεφε» μεγάλο σεβασμό για τη διεθνή κοινότητα και έβλεπε τις σχέσεις μεταξύ των χωρών ως απαραίτητο μέσο για την υποστήριξη των αξιών για τις οποίες ζούσε και αγωνιζόταν. Το «παγκάκι του Χάβελ» σχεδιάστηκε ακριβώς για να τιμήσει την κληρονομιά του. Προσκαλεί τους ανθρώπους να καθίσουν, να προβληματιστούν, να συζητήσουν ακούγοντας ο ένας τον άλλον, να ανταλλάξουν απόψεις και να αναζητήσουν μαζί τις απαντήσεις». Η ίδια συμπλήρωσε: «Είμαι υπερήφανη που η πόλη της Αθήνας και ολόκληρη η Ελλάδα επιβεβαιώνουν για ακόμη μία φορά την προσήλωσή τους σε αυτές τις αξίες. Εύχομαι αυτός ο τόπος να εξυπηρετήσει σωστά τον σκοπό του, έτσι ώστε οι πολίτες κάθε γενιάς και οι επισκέπτες της Αθήνας να βρουν μια στιγμή σε αυτό το σημείο για να κάνουν μια παύση και να αναλογιστούν τους υψηλότερους στόχους και τις αξίες -εκείνες που αντέχουν περισσότερο στον χρόνο από την ατομική και ανθρώπινη ύπαρξη. Επιτρέψτε μου να θυμίσω τα λόγια του Χάβελ: «Μια προσωπική ζωή χωρίς ιστορικό ορίζοντα είναι καθαρή μυθοπλασία, μια απάτη και εν τέλει ένα ψέμα».
Από την πλευρά του ο Δήμαρχος Αθηναίων Κώστας Μπακογιάννης, μίλησε για τον Βάτσλαβ Χάβελ με θερμά λόγια, τονίζοντας ότι «Φέτος συμπληρώνονται δέκα χρόνια από τον θάνατο του ήρωα και ηγέτη της «Βελούδινης Επανάστασης» που ενέπνευσε γενιές και γενιές. Του ανθρώπου που με την ειρηνική αντίσταση κλόνισε τα θεμέλια μίας αυτοκρατορίας του ολοκληρωτισμού, του ανθρώπου που απέδειξε έμπρακτα πως η ηθική νικάει τα όπλα. Αλλά κι ενός ανθρώπου που είχε πάντα στενούς και ιδιαίτερους δεσμούς με τη χώρα μας». Αναφερόμενος στο πρότζεκτ που ξεκίνησε το 2013 με πρωτοβουλία του Τσέχου Πρέσβη στις ΗΠΑ, σημείωσε: «Επιλέξαμε συμβολικά να τοποθετήσουμε το μνημείο αυτό σε έναν χώρο που για εμάς τους Αθηναίους έχει έναν ιδιαίτερο συμβολισμό: Στον χώρο του Πάρκου Ελευθερίας της ΕΑΤ-ΕΣΑ, δίπλα στο νέο Μουσείο Ελευθερίου Βενιζέλου και στο Κέντρο Εκθέσεων του Δήμου Αθηναίων. Το έργο αυτό είναι εμπνευσμένο από την προσωπικότητα και τα δημοκρατικά ιδανικά του Χάβελ. Έχει ένα συμβολικό χαρακτήρα διότι είναι ένα τραπέζι στο οποίο μπορούμε όλοι να καθόμαστε και να ανταλλάσσουμε απόψεις. Αυτό έχει πολύ μεγάλη σημασία για εμάς, διότι η Αθήνα είναι η γενέτειρα της Δημοκρατίας και η Δημοκρατία βασίζεται στον διάλογο, βασίζεται στον αλληλοσεβασμό και την αλληλοκατανόηση. Όπως κάποτε είπε κάποιος, ακόμη κι αν διαφωνούμε δε σημαίνει ότι δε μπορούμε να συνυπάρχουμε. Και ιδιαίτερα στην εποχή μας, που δυστυχώς ένα τοξικό «νέφος» έχει σκεπάσει το δημόσιο διάλογο, έχει ακόμη μεγαλύτερη σημασία να αντιληφθούμε τη διαχρονική αξία της συνεννόησης, της συναίνεσης ακόμη κι αν απαιτείται αυτοκριτική και συμβιβασμός». Ο ίδιος αφού ευχαρίστησε τον ΟΠΑΠ για την ευγενική χορηγία, έκλεισε την ομιλία του με μία φράση του Χάβελ, την οποία όπως είπε είχε διαβάσει σε μικρή ηλικία και είχε χαραχθεί στη μνήμη του: «Πώς όριζε ο Χάβελ την ελπίδα; Έλεγε ότι η ελπίδα είναι η δυνατότητα να εργάζεσαι για το καλό, για το σωστό, όχι επειδή έχει πιθανότητες επιτυχίας. Ας το κρατήσουμε αυτό», κατέληξε.
Τον Δεκέμβριο συμπληρώνονται δέκα χρόνια από τον θάνατο του Βάτσλαβ Χάβελ και η μνήμη του θα τιμηθεί και στη χώρα μας με εκδηλώσεις, στις οποίες θα τονίζεται η ιδιαίτερη σχέση του Τσέχου πολιτικού με την Ελλάδα. Υπενθυμίζεται ότι το 1993, ως Πρόεδρος της Τσεχικής Δημοκρατίας ο Βάτσλαβ Χάβελ είχε παραλάβει το «Βραβείο Ωνάση» στην Αθήνα.
